ნიშა მაკ სვინი დასავლეთის ახალი ისტორიის შესახებ

ერთი კვირის წინ სამზარეულოში შევესწარი იმას, თუ როგორ წერდა ჩემი უმცროსი ვაჟიშვილი სკოლისთვის საშინაო დავალებას ოლიმპიურ ღმერთმებზე. მან დეტალურად ჩამოწერა ყველაფერი, რაც კი იცოდა. ის წარბშეკრული შესაშური მონდომებით შეისწავლიდა ნაშრომის თითოეულ გვერდს; მონდომებით, რომელიც მას ნეტავ მათემატიკის საშინაო დავალების გაკეთებისას გამოეჩინა. მე ჩვეულებრივ ვკითხე, თუ რატომ იყო ასე დაიტნერესებული ძველი ბერძნებით. ვაჟიშვილმა შემომხედა ანეგლოზის
ღიმილით და მიპასუხა: „იმიტომ, რომ ამას შენ სწავლობ დედიკო“. ეს, რომ გავიგე სიამაყე დამეუფლა. მე ვარ კლასიკური არქეოლოგიის პროფესორი და ძველი ბერძნები ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით ჩემი „ლუკმა-პურია“. თუმცა, გულდასაწყვიტი იყო ის, რაც მან შემდეგ დაამატა: „და რადგან ძველმა ბერძნებმა დასავლური ცივილიზაცია გვაჩუქეს“. მოემზადე შვილო, გავიფიქრე, ახლა გაკვეთილი უნდა ჩაგიტარო.

ძალიან მინდოდა მისთვის მეთქვა, რომ ძველ ბერძნებს არ მოუციათ ჩვენთვის დასავლური ცივილიზაცია. არ არსებობს რაიმე უწყვეტი, გაბმული ოქროს ძაფი, რომელიც დროსა და სივრცეში აკავშირებს პლატონსა და ნატო-ს. რომ ჩვენ დღევანდელ დასავლეთში არ ვართ უნიკალური და შედარებით აღმატებული კულტურული ტრადიციის მემკვიდრენი; ტრადიციის, რომელიც გაიწელა ატლანტიკური თანამედროვეობიდან განმანათლებლობამდე, შემდეგ ევროპულ აღორძინებამდე და ბოლოს ბნელი შუა საუკუნეების გავლით კლასიკური საბერძნეთის და რომის დიდებამდე.

როგორც ჩანს, დასავლელი ადამიანების უმრავლესობისთვის მისაღებია, ბუნებრივია, ეს მოსაზრება. ჩვენ დაუფიქრებლად ვასკვნით, რომ თანამედროვე დასავლეთი არის ამ პრივილეგირებული კულტურის მეურვე. იგი გადმოგვეცა ჩვენ ერთგვარი კულტურული გენეოლოგიური ხის მეშვეობით სახელწოდებით „დასავლური ცივილიზაცია“.

ისტორიის ასეთი აღქმა არის ყოვლისმომცველი, ასახულია რა ცნობილ სახელმძღვანელოებში, მკაფიოდ გაწერილია საბავშვო ზღაპრებსა და
ჰოლივუდურ ფილმებში. ხანდახან ამაზე ხმამაღლა და გაბრაზებული საუბრობს
პოლიტიკური ველის თითოეული კომენტატორი. თუმცა, ასეთი ისტორია არის
უბრალოდ მცდარი.

კვლევა მიუთითებს დასავლური ისტორიის სულ სხვა მოცემულობაზე. მე, თავად შევწირე ჩემი პროფესიული კარიერის ორი ათწლეული იმის აღმოჩენას რომ ძველი ბერძნები და რომაელები უფრო მრავალფეროვან ერთობას წარმოადგენდნენ, ვიდრე გვეგონა. ისინი არც თეთრები და არც ევროპელები იყვნენ; მეტიც, ჩვენგან სრულად განსხვავებულად აღიქვამდნენ რასობრივ და გეორგრაფიულ საკითხებს. აქედან გამომდინარე, დასავლეთ ევროპის მონაზვნები, რომლებიც საკუთარ მტვრიან სამუშაო ადგილებზე გულმოდგინეთ აკეთებდნენ ლათინური ნაშრომების ასლებს არ იყვნენ კლასიკური პერიოდის, ანტიკურობის ერთადერთი შუა საუკუნოვანი მემკვიდრენი. მათ არ ჩამორჩებოდნენ მე-14 საუკუნის სუდანელი ვაჭრები, რომლებიც საბერძნეთში საქმიანობდნენ; და არც ჩრდილოეთ ინდოეთიდან და პაკისტანიდან წამოსული ბუდისტი მოქანდაკეები, რომლებიც ხელოვნებაში იყენებდნენ ინდო-ბერძნული სამეფეობის ტრადიციებს. თუმცა, მეცნიერების თვალსაზრისით, შუა საუკუნეებში კლასიკური ანტიკური სწავლების ყველაზე თვალსაჩინო მაგალითია ქალაქი ბაღდადი, რომელიც აბასიანთა სახალიფოს დედაქალაქი იყო. სწორედ აქ მოხდა კლასიკური აზროვნების გაზავება აზიიდან, აფრიკიდან და ევროპიდან მოპოვებულ, ახალ ფილოსოფიურ და სამეცნიერო მიღწევებთან.

შეჯამებისთვის, დასავლეთის ისტორია ბევრად უფრო მდიდარი და ჩახლართულია, ვიდრე წესისამებრ ამას წარმოადგენს დასავლური ცივილიზაციის შესახებ გავრცელებული მოსაზრება. ამიტომ, საქმე გვაქვს არა ოქროს ძაფთან, არამედ ოქროს გობელენთან [რედ. როგორც წესი, სხვადასხვა ძვირი და ლამაზი ძაფისგან მოქსოვილი კედლის ხალიჩა], რომელიც შედგება განსხვავებული ადამიანების, კულტურების და იდეების სახით საუკუნეების განმავლობაში
ურთიერთგადაჯაჭვული მრავალი ძაფისგან.

შესაბამისად, ჩვენი წარმოდგენა დასავლურ ცივილიზაციაზე არის ნათლად მცდარი, რაც ისევ და ისევ მტკიცდება ზრდადი ისტორიული და არქეოლოგიური კვლევების შედეგად მოპოვებული სამხილებით. ისე, საინტერესოა თუ საიდან მოდის მაშინ ისტორიის ასეთი გაუკუღმართებული აღქმა? და, თუ რატომ ვებღაუჭებით დასავლური ისტორიის ისეთ თხრობას, რომელიც ჩვენთვის ცნობილია, რომ არის მცდარი?!

დასავლური ცივილიზაციის შესახებ გავრცელებული მოსაზრების ჩამოყალიბების საწყისები ჩნდება რენესანსის პერიოდში, როდესაც ევროპელმა მოაზროვნეებმა დაიწყეს ბერძნულ და რომაულ ანტიკურობასთან უფრო სიღრმისეული მუშაობა. თუმცა, ერთიანი და მდგრადი „დასავლეთის“ ხედვა, რომელიც ეყრდნობა საერთო კლასიკურ მემკვიდრეობას, ქრისტიანობას და გეოგრაფიას მხოლოდ რამდენიმე საუკუნის შემდეგ ჩამოყალიბდა.

ჯერ კიდევ მე-16 საუკუნეში ჩრდილოეთ ევროპის პროტესტანტური ძალები აქტიურად ცდილობდნენ ისლამურ ოსმალეთის იმპერიასთან გაერთიანებას მათი ცენტრალურ და სამხრეთ ევროპაში მყოფი საერთო მტრების, კათოლიკეების წინააღმდეგ. ეს მიუთითებს იმაზე, რომ დღევანდელი ცივილიზაციური განლაგება და ერთობა არ არის ისტორიული მოცემულობა.

მხოლოდ მე-17 საუკუნეში, როდესაც დაიწყო ევროპული იმპერიალიზმის საზღვარგარეთ გავრცელება, ჩამოყალიბდა ერთიანი დასავლეთის მეტ-ნაკლებად მდგრადი და თვალსაჩინო ხედვა. ამ იდეის უკან იდგა შეხედულება იმაზე, თუ ვინ შეიძლება კანონიერად დაქვემდებარებულიყო კოლონიზაციას (დაპყრობას) და ვინ შეიძლება კანონიერად ყოფილიყო კოლონიზატორი (დამპყრობელი). სწორედ რომ ერთიანი დასავლეთის შექმნის შემდეგ გამოიგონეს დასავლეთის ისტორია, როგორც პრივილეგირებული კულტურული მემკვიდრეობა; დასავლეთის დაწინაურების, ბატონობის ისტორიული გამართლება. ინგლისელი იურისტისა და ფილოსოფოსის ფრენსის ბეკონის [რედ. Francis Bacon] აზრით, კაცობრიობის ისტორიაში არსებობდა სწავლებისა და ცივილიზაციის მხოლოდ სამი პერიოდი: „ერთი ბერძნებში, მეორე რომაელებში და მესამე ჩვენ შორის ანუ დასავლეთ ევროპის ხალხთა შორის“.

საინტერესოა, რომ თუ დასავლეთი და მისი ისტორა შეიქმნა მე-17 საუკუნის ევროპის იმპერიალისტურ დედაქალაქებში, დასავლური ცივილიზაციის გაგება დაიბადა მე-18 საუკუნის რევოლუციური ჩრდილოეთ ამერიკის ბრძოლის ველზე. ადამსიდან [რედ. ჯონ ადამსი, აშშ-ს რიგით მე-2 პრეზიდენტი] ვაშინგტონამდე [ჯორჯ ვაშინგტონი, აშშ-ს პირველი პრეზიდენტი] დამფუძნებელი მამები აქტიურად იყენებდნენ კლასიკური პერიოდის სამყაროს არა მხოლოდ რევოლუციური სულისკვეთების გასაღვივებლად, არამედ ამავე რევოლუციური მოძრაობის შუაგულში არსებული ურთიერთგამომრიცხავი მოსაზრებების გასამართლებლად. ერთის მხრივ, იყო თავისუფლებისადმი მოთხოვნა, ხოლო, მეორეს მხრივ, აფრო-ამერიკელებზე დაწესებული მონათმფლობელური სისტემა;
ბრძოლა იმპერიალისტური უღელის წინააღმდეგ [რედ. ამერიკელების დაპირისპირება ბრიტანეთის იმპერიის წინააღმდეგ] და ამასთანავე საკუთარი შეხედულებების სხვებისთვის თავზე ძალით მოხვევა. ეს იყო დასავლური ცივილიზაციისგან მემკვიდრეობით გადმოცემული პრივილეგია, ერის კულტურული და ინტელექტუალური ერთობა, რომლითაც მართლდებოდა ამერიკელთა სხვადასხვა ჯგუფებისადმი განსხვავებული მოპყრობა. შესაბამისად, ზოგადად მიღებული დასავლური ცივილიზაციის იდეა არის არა მხოლოდ მითი, რომელსაც საკუთარ თავს ვუყვებით იმის და მიუხედავად, რომ ვიცით მისი მცდარი ბუნების შესახებ, არამედ აგრეთვე მონობის, იმპერიალიზმისა და ძალმომრეობის გამამართლებელი ბერკეტი. აქედან გამომდინარე, ეს იდეა ემსახურებოდა საკუთარი დროის იდეოლოგიურ საჭიროებებს და შეიქმნა ამავე იდეოლოგიისა და ღირებულებების მქოდე საზოგადოების მიერ.

ნათელია, რომ თანამედროვე დასავლეთი არ იზიარებს იმ შეხედულებებს, რომლებსაც ადგილი ჰქონდათ სამასი წლის წინ. ჩვენ აღარ გვჭირდება ეს საწყისი მითი, რადგან იგი პირდაპირ ეწინააღმდეგება თანამედროვე დასავლურ ღირებულებებს, როგორიც არის ლიბერალური დემოკრატია, კანონის უზენაესობა და ადამიანების თანასწორობა. უნდა ავღნიშნოთ, რომ ეს ღირებულებები იმპერიალიზმისა და თეთრი რასის უპირატესობის კონცეფციებშიც არის ჩადებული. ამიტომ, თუ გვინდა გავაძლიეროთ დასავლური იდენტობა თანამედროვე დასალური ღირებულებების ირგვლივ, უნდა მოვახდინოთ
დასავლური ცივილიზაციის მითის დაშლა.

რით უნდა ჩავანაცვლოთ ის? უნდა გამოვიყენოთ დასავლეთის რეალური ისტორია; გავჩერდეთ თხრობაზე, რომელიც გამყარებულია ისტორიული სამხილებით. ეს თხრობა უფრო მრავალგანზომილებიანია, ვიდრე ტრადიციული ისტორიული მიდგომა. ეყრდნობა კულტურულ გაცვლას და არა შიდა მახასიათებლებს; და, რა თქმა უნდა, უფრო ინკლუზიურია [რედ. ყველა სოციალური ფენის წარმოამდგენლის ჩართულობა], რაც სრულ შესატყვისობაშია თანამედროვე დასავლურ ღირებულებებთან. ამ ყველაფრის თქმა მინდოდა ჩემი ვაჟიშვილისთვის იმ დღეს სამზარეულოში, როდესაც ის ამთავრებდა საშინაო დავალებას. თუმცა, მხარეზე ხელი დავადე დაგავიფიქრე, რომ ჯობია ამაზე უფრო წიგნი დავწერო.

9 მიზეზი თუ რატომ იყო კრისტოფერ კოლუმბი მკვლელი, ტირანი და უნამუსო არამზადა

საერთოდ, რატომ აღვნიშნავთ კოლუმბის დღეს?

12.10.2015 | დილან მეტიურსი | VOX

უკვე მოძველებულია იმაზე საუბარი, რომ ქრისტეფორე კოლუმბი, რომლის სახელს ბავშვებს აღარ უწოდებენ და ვისი სახელითაც ელექტრონული წერილები აღარ იწერება, იყო მოძალადე ტირანი, რომელმაც წამოიწყო დასავლეთის ნახევარსფეროს ისტორიაში ორი ყველაზე დიდი დანაშაული: ატლანტიკის გავლით მონებით ვაჭრობა და ამერიკელი ინდიელების გენოციდი.

მისი დანაშაულების აღწერას ბევრად უფრო დიდი სტატია დასჭირდება მათ შორის იმიტომ, რომ არსებული ძირითადი მასალების შეფასება საკმაოდ რთული საქმიანობაა. ფილადელფიის ჟურნალის ავტორს მაიკლ კორდს აქვს გამოქვეყნებული კარგი გამოკითხვა; ჰოვარდ ზინის (Howard Zinn) ნამუშევარი არის სადაო, მაგრამ თქვენ შეგიძლიათ იპოვოთ კარგი მასალები იაკობინზე (Jacobin) და ილუსტრირებული ვერსია ოტმილზე (Oatmeal).

აქ მოყვანილია მხოლოდ რამდენიმე ფაქტი ლორენს ბერგრინის ახლახანს გამოქვეყნებული ბიოგრაფიიდან კოლუმბი: ოთხი ვოიაჟი (Columbus: The Four Voyages), რომელშიც აღწერილია წარმოუდგენელი სისასტიკე, რასაც ადგილი ჰქონდა კოლუმბის მხრიდან კარიბის ზღვის ტერიტორიაზე მისი იქ ყოფნის დროს.

1. კოლუმბმა ინდიელი ქალი მოიტაცა და საკუთარი გუნდის წევრს გადასცა გასაუპატიურებლად

ბერგრინს მოჰყავს მიშელ დე კუნეოს ციტატა, რომელიც მონაწილეობას იღებდა ამერიკაში კოლუმბის მეორე ექსპედიციაში (გვერდი 143):

„ნავში ყოფნისას მე დავატყვევე ულამაზესი ქალი, რომელიც საბოლოო ჯამში ლორდმა ადმირალმა [კოლუმბმა] მე მიბოძა. როდესაც მე ის ჩემს ოთახში შევიყვანე, ქალი შიშველი იყო – მათი ტრადიციისამებრ. მე მსურდა და შევეცადე მასთან საკუთარი სურვილების დაკმაყოფილება. თუმცა, მან წინააღმდეგობა გამიწია და ისეთი ჭრილობები მომაყენა ფრჩხილებით, რომ მაგრამ ვინანე. შემდეგში მე ავიღე თოკის ნაჭერი და მაგრად გავტყიპე ისე, რომ მან გამოსცა ყურებისთვის წარმოუდგენელი კვნესა. საბოლოო ჯამში, ჩვენ მივაღწიეთ ისეთ შეთანხმებას, რომ შეგექმნებოდათ ისეთი წარმოდგენა თითქოს ის გაწვრთნილი იყო ბოზების სკოლაში“.

2. ისპანიოლაზე [დღევანდელი ჰაიტი] კოლუმბის გუნდის წევრი სხვების დასამორჩილებლად საჯაროდ აჭრიდა ინდიელებს ყურებს

მას შემდეგ, რაც 2000 ინდიელზე მეტი ადამიანის თავდასხმა გადაიტანა, კოლუმბმა მის დაქვემდებარებაში მყოფ ალონსო დე ოჰედას უბრძანა სამი ინდიელი ბელადის მოყვანა. შემდეგ კი, მისი ბრძანებით მათ საჯაროდ თავები მოჰკვეთეს. დამატებით ოჰედამ უბრძანა საკუთარ ხალხს, რომ დაეტყვევებინათ კიდევ ერთი ინდიელი და საკუთარი სოფლის შუაგულში „მისთვის ყურები მოეჭრათ იმის სასჯელად, რომ მდინარის გადაკვეთისას ესპანელებმა მათგან საკმარისი დახმარება ვერ მიიღეს“. (ბერგრინი, 170-171)

3. კოლუმბმა ისპანიოლაზე ათასზე მეტი ადამიანი მოიტაცა და დაამონა

კუნეოს თანახმად, კოლუმბმა უბრძანა, რომ მომხდარიყო 1,5000 კაცისა და ქალის დატყვევება. აქედან 400 გაუშვეს, 500 გაწირეს ესპანეთში დეპორტაციისთვის, ხოლო დანარჩენი 600 ესპანელებმა კუნძულზე მონებად აქციეს. 500 ადამიანიდან, სადღაც 200 დაიღუპა მგზავრობისას და მათი ცხედრები ესპანელებმა ატლანტიკურ ოკეანეში გადააგდეს. (ბერგრინი, 196-197)

4. კოლუმბი აიძულებდა ინდიელებს მისთვის ოქრო შეეგროვებინათ ან მომკვდარიყვნენ

კოლუმბმა სიკვდილით დასჯის მუქარით ყველას, ვინც 14 წელს ზემოთ იყო ოქროს დიდი ოდენობით ესპანელებისთვის ჩაბარება აიძულა. რეგიონებში მცხოვრებ ადამიანებს, რომლებსაც არ გააჩნდათ საკმარისი ოქრო, ბამბის ჩაბარების უფლება მიეცათ. ამ შეთანხმებაში მონაწილეებს ეძლეოდათ „დანიშნული სპილენძი ან მონეტა, რომელსაც კისერზე იკიდებდნენ; ისინი წარმოადგენდნენ შეუწყნარებელი სირცხვილის სიმბოლოს“. (ბერგრინი, 203)

5. სადღაც 50,000 ინდიელმა თავი მოიკლა, რომ არ დამორჩილებოდნენ ესპანელებს

ბერგრინის თანახმად, გვერდი 204:

„ინდიელებმა გაანადგურეს საკუთარი პურის მარაგები, რომ არც მათ და არც უცხოელებს არ ჰქონოდათ მარაგის მოხმარების შესაძლებლობა. ინდიელები კლდეებიდან ხტებოდნენ, ბალახეულით თავს იწამლავდნენ და შიმშილით თავს იკლავდნენ. ოქროს ჩაბარებით დამძიმებულებს, მათ აღარ შეეძლოთ მიწის დამუშავება, ავადმყოფების, ბავშვების და ასაკოვანი ადამიანების მოვლა. მათ ხელი ჩაიქნიეს და მასობრივი სუიციდი მოაწყეს, რომ თავი დაეღწიათ ქრისტიანების ხელით სიკვდილს ან დატყვევებას; კიდევ, მათ არ სურდათ საკუთარი ხალხის მომავლის და დოვლათის – მიწების, ბოსტნების, სანაპიროების, ტყეების და ქალების – მათთან გაყოფა“.

6. კოლუმბის ისპანიოლაზე 56 წლის ვიზიტის თავზე 300,000 ინდიელისგან მხოლოდ 500 დარჩა

500 წლის წინანდელი მოსახლეობის აღწერის რიცხვები არარის ზუსტი, თუმცა, ბერგრინის აზრით, 1492 წელს ისპანიოლაზე სადღაც 300,000 ადამიანი ცხოვრობდა. 1494-1496 წლებში 100,000 ადამიანი დაიღუპა, ნახევარი მასობრივი სუიციდის შედეგად. 1508 წლისთვის მოსახლეობა შემცირდა 60,000-მდე; ხოლო 1548 წელს დარჩა მხოლოდ 500 ადამიანი.

ნათელია, რომ ზოგიერთმა ადგილობრივმა ესპანელი ჯარისკაცებისგან თავის დასაღწევად მთებში გადაიმალნენ, თუმცა, კოლუმბის ადამიანებმა მათ ძაღლები დაადევნეს. (ბერგრინი, 205)

7. კოლუმბი აგრეთვე საშინლად ეპყრობოდა მის დაქვემდებარებაში მყოფ ესპანელებსაც

რა თქმა უნდა, მისი დანაშაულები კარიბელებისა და ტაინოელების წინაშე წარმოუდგენელია, მაგრამ კოლუმბის მმართველობა ესპანელ ჩასახლებულებზეც გამოირჩეოდა სისასტიკით. მისი ბრძანებით, სადღაც ათამდე ესპანელი „საჯაროდ გატყიპეს, კისერზე დააბეს და ტერფებით ერთმანეთს მიაბეს“; ეს იყო სასჯელი იმისთვის, რომ მათ შიმშილისგან თავის დასაღწევად გაცვალეს ოქრო საჭმელზე. კოლუმბის ბრძანებით, ქალს, რომელმაც „ცუდი სიტყვები წარმოსთქვა ადმირალსა და მის ძმებზე“, ენა მოაჭრეს.

სხვა ქალი კი სიცრუისთვის, რომ ის ორსულად იყო, „გააშიშვლეს და ვირის ზურგზე დააწვინეს გასატყიპად“. კოლუმბის ბრძანებით „პურის მოპარვისთვის ესპანელებისთვის სასჯელი ჩამოხრჩობა იყო“ (ბერგრინი, 315-316). ბერგრინის მტკიცებით:

„მათ ისიც კი უბრძანა, რომ ყურები და ცხვირი მოეჭრათ ერთი არამზადისთვის, რომელიც აგრეთვე გატყიპეს, ბორკილები დაადეს და კუნძულიდან გააძევეს. მათ აგრეთვე გასცა ბრძანება, რომ მომხდარიყო დამხმარე ბიჭის ხელის საჯარო დალურსმანება იმ ადგილას, საიდანაც მან თევზი დაიჭირა. ზოგადად, მინიმალური დანაშაულისთვისაც კი ცემა-ტყეპა საშიში სიხშირით ხდებოდა. კოლუმბმა ერთ კანონდამრღვევს ასი დარტყმაც კი დაუნიშნა, რაც შეიძლება სასიკვდილო ყოფილიყო; ამ ადამიანმა ცხვარი მოიპარა და მერე ამაზე იცრუა. ხუან მორენოს არ გაუმართლა და კოლუმბის სამზარეულოსთვის საკმარისი საჭმლის ვერ შეგროვებისთვის ასი დარტყმა დაიმსახურა“.

8. კოლუმბის დროს ჩასახლებულები 9 და 10 წლის გოგონებს სექსუალურ მონობაში ყიდნენ

ეს ფაქტი მან თვითონ აღიარა ესპანელი დედოფლის მეგობრისადმი, დონა ხუანა დე ლა ტორესთვის მიწერილ წერილში: „საკმაოდ ბევრი დილერია, რომელიც ეძებს გოგოებს; განსაკუთრებული მოთხოვნაა 9 და 10 წლის გოგონებზე, რომლებსაც კარგი ფასი ადევთ“.

9. ინდიელ მონებს, რომლებსაც კისერზე ბორკილები ჰქონდათ, ესპანელი დამპყრობლები თავებს აჭრიდნენ, რომ თავი არ შეეწუხებინათ ამავე ბორკილების მოხსნით

ბენჯამინ კინის თანახმად, რომელიც ესპანელების მიერ ამერიკის დაპყრობის ისტორიის მკვლევარია, არსებობს რამდენიმე სარწმუნო წყარო, რომელთა მიხედვით, „რამდენიმე დაბეჩავებული ინდიელ მუშას ესპანელებმა თავი მოჰკვეთეს, რომ თავი აერიდებინათ კისერზე დამაგრებული სარჩულის მოხსნისგან“.

ახლახან გამოაშკარავებულმა სამხილებმა ცხადყვეს ბრიტანეთის სამარცხვინო როლი მეოცე საუკუნის პოსტომისეულ პერიოდში მომხდარ ერთ-ერთ ყველაზე სასტიკ ჟლეტვაში.

ბრიტანეთის ოფიციალური პირები ცნობილ ინდონეზიელებში ფარულად ავრცელებდნენ ე.წ. შავ პროპაგანდს [რედ. Black propaganda] 1960-იან წლებში, რომ მომხდარიყო „კომუნისტური ჭირის“ აღმოფხვრა.

მიახლოებით 1965 და 1966 წლებში მინიმუმ 500 000, ზოგიერთის აზრით კი , ინდონეზიის კომუნისტურ პარტიასთან დაკავშირებული 3 მილიონამდე ადამიანი იყო განადგურებული.

ახლახანს ”ფორინ-ოფისის” (დიდი ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს სახელწოდება) მიერ გამჟღავნებული წარსულში გასაიდუმლოებული საბუთების თანახმად, ბრიტანელი პროპაგანდისტები ანტიკომუნისტებს, მათ შორის, გენერლებს, კომუნისტური პარტიის განადგურებისკენ აქეზებდნენ. დღეისთვის უკვე ცნობილია, რომ მასობრივი მკვლელობების მიღმა იდგა ინდონეზიის ჯარი, რომელიც სრულად მართავდა ვითარებას; ვითარებას, რომელსაც ამერიკის სადაზვერვო სამსახურის მიერ იქნა შეფასებული, როგორც საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე საშინელი მასობრივი ხოცვა.

ჟლეტვის დროს, რომელიც დაიწყო 1965 წლის ოქტომბერში, ბრიტანეთის ოფიციალური პირები მოუწოდებდნენ „კომუნისტური პარტიის და მათთან დაკავშირებული ორგანიზაციების განადგურებისკენ“. მათი მტკიცებით, ერი საფრთხის ქვეშ იქნებოდა იქამდე, სანამ კომუნისტური პარტიის ლიდერები არსებობდნენ და მათი საქმიანობა იქნებოდა დაშვებული და დაუსჯელად ჩაივლიდა“.

ბრიტანეთმა დაიწყო თავდასხმითი პროპაგანდა ინდონეზიის პრეზიდენტის სუკარნოს უარყოფითი რეაქციის საპასუხოდ. პრეზიდენტი სუკარნო უკმაყოფილო იყო იმით, რომ წარსულში მისი სახელმწიფოს ყოფილი კოლონიები გაერთიანდნენ მალაიანურ ფედერაციად [რედ. Federation of Malaya, ჩამოყალიბდა 1948 წელს და 1963 წელს იქნა გაუქმებული], რასაც მოჰყვა ინდონეზიური ჯარის შეჭრა და დაბალი ინტენსიურობის სამხედრო დაპირისპირება. 1965 წელს ”ფორინ ოფისის” ინფორმაციული კვლევის დეპარტამენტის პროპაგანდისტ-სპეციალისტები გაგზავნილნი იყვნენ სინგაპურში, რომ ეწარმოებინათ სუკარნოს რეჟიმის საწინააღმდეგო შავი პიარი. კომუნისტური პარტია კი მკაფიო მხარდამჭერი იყო სუკარნოს მიდგომების და ზოგადად კონფრონტაციული მოძრაობის.

ამ პატარა გუნდმა ინდონეზიელი ემიგრანტების სახელით გამოაქვეყნა ბუკლეტები, რომლებიც გამიზნულად აქეზებდნენ ზეგავლენიან ადამიანებს, მათ შორის, ჯარის გენერლებს. მეტიც, მათ ხელი შეუწყეს მალაზიელების მიერ მართული მიწისქვეშეთა რადიო სადგურის ჩამოყალიბებას და ინდონეზიის დაფარვას, რადიოს ქვეყანაში ხელმისაწვდომობას.

1965 წლის შუალედში ოპერაცია უკვე მთელი სისასტიკით მძვინვარებდა. მას ხელი შეუწყო ჯარის მემარცხენე ოფიცრებისა და კომუნისტური პარტიის ფარული აგენტების მიერ წარუმატებელმა გადატრიალების მცდელობამ, რომელსაც მოჰყვა შვიდი გენერლის მკვლელობა.

გადატრიალების მცდელობა მომავალი პრეზიდენტის გენერალ სუჰარტოს მიერ ეტაპობრივად იყო ჩახშობილი, რის შემდეგაც მან შეძლო სუკარნოს რეჟიმის ჩანაცვლება და არაკომუნისტურ სივრცეში ყველაზე დიდი კომუნისტური პარტიის განადგურება.

პროპაგანდისტები მოუწოდებდნენ საკუთარ მკითხველებს, რომ „საკუთარი თავის და ღირებულებების გადასარჩენად“ მომხდარიყო „კომუნისტური პარტიისა და მისი შეხედულებების საბოლოო განადგურება“. მათი მტკიცებით, „შეფერხება და/ან არასრულფასოვანი ნაბიჯები“ გამოიწვევდნენ უშუალოდ მათ განადგურებას. შემდეგ კვირებში მოხდა კომუნისტური პარტიის და ჩავარდნილ გადატრიალებასთან სავარაუდოდ დაკავშირებული პირების გენოციდი; ამას აგრეთვე მთელ არქიპელაგზე მცხოვრები მემარცხენეები შეეწირნენ.

უდავოა, რომ ბრიტანელ დიპლომატებს ამ მოვლენების შესახებ გააჩნდათ ინფორმაცია. მეტიც, GCHQ-სა და სინგაპურში ჩაი კენგის (Chai Keng) სამონიტორინგო სადგურის მეშვეობით მათ თავისუფლად შეეძლოთ კომუნისტური პარტიის (PKI) საჯარისო დანაყოფების მიერ განადგურების პროცესზე დაკვირვებაც.

დოქტორ დუნკან კემპბელის თანახმად, რომელიც არის გამომძიებელი ჟურნალისტი და GCHQ-ს ექსპერტი, ბრიტანელებს გააჩნდათ ტექნოლოგია, რომელიც მოსმენის საშუალებას იძლეოდა; მათ შორის „ინდონეზიური ჯარის ხელმძღვანელი პირების მიერ საჯარისო დანაყოფებში გაგზავნილ და იქიდან მიღებული ბრძანებებზე დაკვირვების საშუალება; იმ ბრძანებების, რომლების წყალობით ხდებოდა კომუნისტური პარტიასთან სავარაუდოდ დაკავშირებული პირების ალყაში მოქცევა და განადგურება“.

„პოლიტიკური ომის წარმოების კოორდინატორის“ ნორმან რედევეის მიერ, რომელიც ”ფორინ ოფისის” პროპაგანდისტი იყო, ჯაკარტაში ბრიტანელი ელჩისადმი მიწერილი წერილის თანახმად, მათი მიზანი იყო „მასობრივ ჟლეტვაში გენერლების მონაწილეობის ფაქტის დამალვა“, რადგან არსებობდა მოსაზრება, რომ „მათ შეეძლოთ უკეთესი სამსახურის გაწევა, ვიდრე წინა ბანდას“. ეს პიროვნება ჩავიდა სინგაპურში გადატრიალების მცდელობის ჩავარდნის შემდეგ.

ცნობილი ადამიანის უფლებადამცველის, კარმელ ბუდიარდიოს თანახმად, ტარი ლანგი რომელიც თინეიჯერობისას ინდონეზიაში ცხოვრობდა და მისი მშობლები ჯარის მიერ იყვნენ დატყვევებულნი, გამოქვეყნებულ საბუთებს აფასებს, როგორც „შემაძრწუნებელს“; ისინი ამხელენ ბრიტანეთის ნაწილობრივ ბრალს მომხდარ მოვლენებში. „მე გაბრაზებული ვარ, რომ ჩემმა მთავრობამ, ბრიტანულმა მთავრობამ, ეს ჩაიდინა. ბრიტანელებმა არაფერი გააკეთეს ამის შესაჩერებლად“.

რედევეის აზრით, სუკარნოს რეჟიმის დაცემა იყო ბრიტანული პროპაგანდის ერთ-ერთი ბრწყინვალე გამარჯვება. წერილში, რომელიც მან წლების შემდეგ დაწერა ნათქვამია, რომ „სუკარნოს დისკრედიტაცია იყო სწრაფი და წარმატებული. მისი კონფრონტაციული მოძრაობა წლიურად 250,000 ფუნტი სტერლინგი გვიჯდებოდა. მისი რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლა და დამხობა კი მოხდა IRD-ს კვლევითი და ტექნიკური საშუალებებით ექვს თვეში მინიმალური დანახარჯებით“.

პროფესორი სკო ლუკასის თანახმად, გამხელილი საბუთები ნათელს ჰფენენ იმას, თუ „რაოდენ მნიშვნელოვანია დღემდე“ ბრიტანეთის საგარეო პოლიტიკისთვის „IRD და შავი პროპაგანდა“ პოსტომისეულ პერიოდში, ქვეყნის მიერ წარმოებულ საზღვრებს მიღმა ოპერაციებისთვის. „ეს იყო შედარებით ნაკლებად ძვირად ღირებული გზა, რომ ბრიტანეთს განეხორციელებინა საკუთარი ზეგავლენის მოხდენა; ზეგავლენის, რომლის ღიად აღიარებაც არ იყო შესაძლებელი და სასურველიც კი“.

ტექსტის ორიგინალი – https://bit.ly/3EOCden

2021 წლის 23 აგვისტოს 82 წელი შესრულდა საბჭოთა-გერმანული თავდაუსხმელობის ხელშეკრულების ხელისმოწერიდან, რომელიც ისტორიაში შევიდა როგორც მოლოტოვ-რიბენტროპის პაქტი. ბოლო წლების განმავლობაში აღნიშნული დოკუმენტი ვიწრო პოლიტიკური ინტერესების მქონე სუბიექტების თავდასხმის ობიექტი გახდა, სადაც სჭარბობს სპეკულაციები, ფსევდომეცნიერული მიდგომები და ისტორიის გაყალბების და გადაწერის უხეში მცდელობები.

მსგავსი განწყობის წახალისება ბრიუსელიდან და ვაშინგტონიდან ხდება. ლიბერალური დასავლური პოლიტიკური ელიტა და მათი ადეპტები მესამე სამყაროს ქვეყნებში ძალ-ღონეს არ იშურებენ ტოტალიტარული რეჟიმების პასუხისმგებლობის გათანაბრების მცდელობაში II მსოფლიოს ომის გაჩაღების მცდელობაში. დასავლური ლიბერალური მედია საშუალებები და მათი ქართველი ანალოგები მათ მკითხველებს არწმუნებენ იმაში, რომ ჰიტლერს და სტალინს ”თაფლობის თვე” ჰქონდათ და ნაცისტური გერმანია და საბჭოთა კავშირი თანაბრად დამნაშავეები არიან კაცობრიობის ისტორიაში ყველაზე სისხლისმღვრელი ომის დაწყების გამო.

ისტორიის მსგავსი რევიზიონიზმი ელემენტარულ კრიტიკასაც კი ვერ უძლებს, რამეთუ ესაა უმეცრების და ფაქტების ლოგიკური თანმიმდევრობის უგულებელყოფის უნიკალური სინთეზი. დავიწყოთ იქიდან, რომ 1930-იანი წლების მეორე ნახევრიდან დაწყებული საბჭოთა დიპლომატები მაქსიმალურად ცდილობდნენ ერთიანი ევროპული უსაფრთხოების სისტემის ფორმირებას მესამე რაიხის წინააღმდეგ, სანამ ფაშისტი აგრესორი საკუთარი ძალაუფლების მაქსიმალურ გამყარებას მოახდენდა. მაგრამ ამ დროს მხვილი ამერიკული კომპანიები აქტიურად ეხმარებოდნენ კაცობრიობის ისტორიაში ყველაზე სასტიკ და დაუნდობელ ნაცისტურ რეჟიმს, მათ შორის ისეთი ცნობილი ტრანსნაციონალური კომპანიები, როგორებიცაა: Coca-Cola, IBM, Metro Goldwyn Mayer, Dow Chemical, Ford Motor Company, General Motors და ბევრი სხვა. საბჭოთა კავშირის ინიციატივას ერთობლივი ფრონტის ჩამოყალიბების თაობაზე მხარი არ დაუჭირეს იმ სახელმწიფოებმა, რომელთა წარმომადგენლებიც დღეს პირდაპირ ან ირიბად საბჭოთა კავშირზე ცდილობენ ისრების გადატანას.

1938 წლის სექტემბერში გაფორმებულმა ”მიუნხენის შეთანხმებამ’‘ გერმანიის, დიდი ბრიტანეთის, საფრანგეთის და იტალიის მეთაურების მიერ საბოლოოდ შეცვალა ძალთა ბალანსი გერმანიის სასარგებლოდ – გერმანულ და პოლონურ ჯარებს საშუალება მიეცათ ჩეხოსლოვაკიის ნაწილის ანექსირება მოეხდინათ (სუდეტები, ტეშინის ოლქი). მთლიანი ჩეხოსლოვაკიის ოკუპაცია 1939 წელს წამყვანი დასავლური ქვეყნების პოლიტიკის კანონზომიერი შედეგი იყო, რამაც ნაცისტების და მათი სამხედრო მრეწველობის გაძლიერებას შეუწყო ხელი.

გარდა ამისა 1939 წლის აგვისტომდე ჰიტლერთან თავდაუსხმელობის შეთანხმებები უკვე ხელმოწერილი ჰქონდათ პოლონეთს, (1934 წლის ”პილსუდსკი-ჰიტლერის პაქტი”) დიდ ბრიტანეთს, (ანგლო-ამერიკული საზღვაო შეთანხმება 1935 წ, ჰიტლერის და ჩემბერლენის მიერ ხელმოწერილი ანგლო-ამერიკული თავდაუსხმელობის დეკლარაცია 1938 წ. ) იტალიას, („ფოლადისებრი პაქტი” 1939 წ.) დანიას, (”თავდაუსხმელობის პაქტი’‘ 1939 წ.) საფრანგეთს, (”თავდაუსხმელობის დეკლარაცია’‘ 1938 წ, ”ბონე-რიბენტროპის პაქტი”) ესტონეთს, (”თავდაუსხმელობის შეთანხმება’‘ 1939 წ) ლიტვა, (”თავდაუსხმელობის პაქტი’‘ 1939 წ, ამ ხელშეკრულებით ასევე ლიტვა მესამე რაიხს უთმობდა კლაიპედას რაიონს, რაც 1945 წელს კვლავ საბჭოთა კავშირმა დაუბრუნა ლიტვის სსრ-ს)

ცალკე აღნიშვნის ღირსია ლატვიას და გერმანიას შორის გაფორმებული ხელშეკრულება – 1939 წლის 7 ივნისს ხელი მოეწერა ”მუნტერს-რიბენტროპის პაქტს”. აღნიშნული პაქტში არსებობდა საიდუმლო დანართი, რომლის თანახმადაც ლატვია ვალდებულებას იღებდა ნაცისტური გერმანიის თანახმობით მიეღო ყველა საჭირო ზომა სამხედრო უსაფრთხოების კუთხით საბჭოთა კავშირთან მიმართებაში, რაც რეალურად მესამე რეიხის გეგმის ნაწილს წარმოადგენდა ბალტიისპირეთში საბჭოთა კავშირზე თავდასხმისთვის პლაცდარმის შესაქმნელად.

საბჭოთა-ფრანგულ-ბრიტანული მოლაპარაკებების კრახით დამთავრებამ მოსკოვში ურთიერთდახმარების შეთანხმებასთან დაკავშირებით მეტწილად ბრიტანეთის და საფრანგეთის გამო, რომელთაც საკუთარი წარმომადგენლებს შესაბამისი უფლებამოსილებაც კი არ დააკისრეს და ორ ფრონტზე ომის რეალურმა საშიშროებამ – დასავლეთში გერმანიასთან და აღმოსავლეთში იაპონიასთან (მდინარე ხალხინ-გოლზე უკვე ინტენსიური ბრძოლები მიმდინარეობდა) საბჭოთა კავშირს სხვა არჩევანი არ დაუტოვა.

ასე რომ საბჭოთა კავშირი ერთ-ერთი უკანასკნელი ევროპული ქვეყანა იყო, რომელმაც გერმანიასთან მსგავსი ხელშეკრულება გააფორმა. ამ ფაქტის აღიარებას რატომღაც გაურბიან დასავლური მეინსტრიმული მედია საშუალებები და მათი ადგილობრივი მსახურები, რომლებიც უფრო გარკვეულ პოლიტიკურ დღის წესრიგს ემსახურებიან, ვიდრე ჭეშმარიტების დადგენას. მოლოტოვ-რიბენტროპის პაქტის დამსახურებით გერმანული გავლენის ზონას ტოვებდა დასავლეთ უკრაინის და ბელარუსის სოლიდური ტერიოტორიები, რაც პოლონეთმა დაიპყრო 1921 წ, და ასევე ბალტიისპირეთიც. საბჭოთა კავშირმა ამ ტერიტორიების მოსახლეობა განუსაზღვრელი ვადით, მაგრამ მაინც დაიცვა გერმანული ოკუპაციის საშინელებებისგან და ნაცისტების «ახალი წესრიგისგან», მათ შორის ჰოლოკოსტისგან. ამ ქვეყნების უამრავი მოქალაქე წითელი არმიის რიგებში იბრძოდა და საერთო საკაცობრიო გამარჯვებაში თავისი წვლილი შეჰქონდა. მხოლოდ ლიეტუვაში (ყოფ. ლიტვა) ნაცისტების და მათი მოკავშირეების მიხერ ებრაული მოსახლეობის 96% იქნა განადგურებული.

აშშ-ის, ევროპული ქვეყნების და ევროპარლამენტის მცდელობა საბჭოთა კავშირს დააკისრონ პასუხისმგებლობა II მსოფლიო ომის გაღვივების პროცესში წინააღდეგობაში მოდის ისტორიულ ფაქტებთან და საღ აზრთან. ეს ასევე ეწინააღმდეგა ნიურნბერგის ტრიბუნალის გადაწყვეტილებებს.

და ბოლოს, მნიშვნელოვანია არ დავივიწყოთ ”მოლოტოვ-რიბენტროპის” პაქტის დიპლომატიური მნიშვნელობა:

• საჭირო იყო გერმანია-საბჭოთა კავშირს შორის ომის დაწყების თარიღის მაქსიმალური გადავადება
• საბჭოთა კავშირი თავდაცვისუნარიანობის ამაღლებას ცდილობდა, რათა ასობით ათასი ადამიანური სიცოცხლე გადაერჩინა
• ის ევროპა გაეთავისუფლებინა კაცობრიობის ისტორიაში უდიდესი ბოროტებისგან, რომლის ქვეყნების უმრავლესობაც რეკორდულად სწრაფად დანებდა ნაცისტურ გერმანიას

1941 წლის 3 ივლისს იოსებ სტალინმა საბჭოთა კავშირის მოსახლეობას მიმართა და საჭიროდ ჩათვალა აეხსნა თავდაუსხმელობის პაქტის მნიშვნელობა ნაცისტურ გერმანიასთან:

«შეიძლება იკითხონ: როგორ მოხდა, რომ საბჭოთა მთავრობა თავდაუსხმელობის პაქტის დადებაზე წავიდა ისეთ დაუნდობელ და მტარვალ ხალხთან, როგორიც ჰიტლერი და რიბენტროპი იყო? საბჭოთა კავშირის მხრიდან რაიმე შეცდომა ხომ არ იქნა დაშვებული? რა თქმა უნდა, არა! თავდაუსხმელობის პაქტი არის სამშვიდობო შეთანხმება ორ სახელმწიფოს შორის. ზუსტად ასეთი პაქტი შემოგვთავაზა ჩვენ გერმანიამ 1939 წელს. შეეძლო თუ არა საბჭოთა მთავრობას უარი ეთქვა ამ წინადადებაზე? მე მგონია, რომ არცერთ მშვიდობისმოყვარე სახელმწიფოს არ შეუძლია უარი თქვას მეზობელ სუპერსახელმწიფოსთან (держава) სამშვიდობო შეთანხმებაზე, იმ შემთხვევაშიც თუ ამ სახლემწიფოს სათავეში ისეთი მტარვალები და კაციჭამიები არიან, როგორც ჰიტლერი და რიბენტროპია. რა მოვიგეთ ჩვენ გერმანიასთან გაფორმებული თავდაუსხმელობის პაქტით? ჩვენი ქვეყანა ჩვენ ვუზრუნველყავით მშვიდობით ორწლინახევრის განმავლობაში და საკუთარი ძალების მომზადების შესაძლებლობით წინააღმდეგობის გასაწევად, თუ ფაშისტური გერმანია გარისკავდა და პაქტის მიუხედავად ჩვენს ქვეყანას თავს დაესხმებოდა. ეს გარკვეული უპირატესობაა ჩვენთვის და წარუმატებლობა გერმანიისთვის».

რეზუმირების სახით შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ესოდენ რადიკალური, ფსევდოისტორიული კონცეფციების წინა პლანზე წამოწევა ნეონაცისტური მოძრაობების თავის ნებაზე მიშვების ფონზე, საბჭოთა ჯარისკაცების და მონუმენტების ნგრევის პარალელურად ბალტიისპირეთის ქვეყნებში, პოლონეთში, უკრაინასა და საქართველოში პირველ რიგში II მსოფლიო ომის მრავალმილიონიანი მსხვერპლის უპატივცემლობაა, ვინც საკუთარი სიცოცხლე შესწირა ევროპის და მთელი მსოფლიოს გათავისუფლებას ნაციზმისგან.

წინა წელს ბრიტანეთის ხელისუფლებამ გამოაშკარავა დოკუმენტები, რომელთა თანახმადაც ბრიტანეთის მთავრობა Reuters-ს და BBC-ს საკუთარი პროპაგანდის ისტრუმენტად იყენებდა საბჭოთა კავშირის წინააღმდეგ 1960-70-იან წლებში.

როგორც გასაჯაროებული დოკუმენტებით ირკვევა, ბრიტანეთის ხელისუფლება საიდუმლოდ აფინანსებდა Reuters-ს ანტისაბჭოთა პროპაგანდის საწარმოებლად.

”მსგავსი თანამშრომლობა ჩვენს პრინციპებს არღვევს და დღეს ჩვენ ამას არ დავთანხმდებოდით” – ასეთი კომენტარი გააკეთა Reuters-ის წარმომადგენელმა. ამის მიუხედავად ფორინ-ოფისი (დიდი ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს სახელწოდება) ამ და სხვა მედია საშუალებებს საკუთარი ინტერესების წინსვლისთვის კვლავაც იყენებს. ამის შესახებ მოწმობს The Grayzone-ის დეტალური ანგარიში, რაც 2021 წლის თებერვალში გამოქვეყნდა. ვრცელი კვლევის თანახმად, რომლის ავტორიცაა დამოუკიდებელი ამერიკული საინფრომაციო პორტალის The Grayzone-ის დამფუძნებელი – მაქს ბლუმენტალი, ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრო Reuters-ის, BBC-ის და Bellingcat-ის დაფინანსებას ახდენდა საიდუმლო პროგრამების შესრულების მიზნით, რომლის მიზანიც რუსეთში ხელისუფლების ცვლილება და რუსეთის გავლენის შემცირებაა აღმოსავლეთ ევროპაში და ცენტრალურ აზიაში.

თავისუფალი მედიის საფარქვეშ ბრიტანეთის ხელისუფლება ‘‘მხადაჭერის”, ”მომზადების”, ”ქცევის შეცვლის” და ”ჟურნალისტების ქსელის შექმნის” პროგრამების რეალიზებას ახდნეს, სხვა ქვეყნებში საკუთარი ”შეტყობინებების გავრცელების” და ”კულტურული და პოლიტიკური ფასეულობების მოცვის” მიზნით. ყოველივე ზემოაღნიშნული შეფუთულია კარგად ნაცნობი პოლიტიკური ტერმინებით, ბრძოლა ”ექსტრემიზმის”, ”რუსული პროპაგანდის” და ”ფეიკ-ნიუსების” წინააღმდეგ.

”ეს მხილება ცხადყოფს, რომ მაშინ როდესაც პარლამენტის წევრები რუსეთს აკრიტიკებდნენ, ბრიტანელი აგენტები BBC-ში და Reuters-ში ზუსტად იმავე ტაქტიკას იყენებდნენ, რასაც მოსკოვი”

აცხადებს დიდი ბრიტანეთის პარლამენტის და ლეიბორისტული პარტიის წევრი, კრის ულიამსონი

ფორინ-ოფისთან პრეტენზიები ვერ გვექნება. საკუთარი თავის პატივისმცემი თითქმის ყველა საგარეო პოლიტიკური უწყება მიმართავს ეროვნული ინტერესების პროპაგანდირებას, ალბათ საქართველოა მხოლოდ გამონიკლისი საგარეო უწყების უუნარობის და არაკვალიფიციურობის გამო.

პრეტენზიის და კრიტიკის მთავარი ობიექტი აქ Reuters და BBC უნდა იყოს. ”რადიო თავისუფლებისგან”, ”ამერიკის ხმისგან” და რუსეთის ”პირველი არხისგან” განსხვავებით BBC და Reuters არ არის სახელმწიფო მედია. ამიტომაც მათი მხრიდან სპეცსამსახურებთან თანამშრომლობა, მთავრობებისგან დირექტივების მიღება და რომელიმე კონკრეტული ხელისუფლების ინტერესების გატარება, იმ დროს როდესაც ისინი ”თავისუფალ’‘ და ”ობიექტურ” მედიად იწოდებიან რბილად რომ ვთქვათ არ არის მართებული.

ეს ყველასთვის გასაგებია, ქართველი ერეტიკოსი ლიბერალების გარდა, რომლებიც USAID-ის ფულით მზად არიან ”თავისუფლი” პრესა შექმნან, მაგრამ ამით არ კმაყოფილდებიან და ამაყობენ, რომ სხვა სახელმწიფოების სპეცსამსახურებთან თანამშრომლობენ.

ამ იგავ-არაკის მორალი შემდეგია:

მასობრივი მედია საშუალებების უმრავლესობა სახელმწიფოების, კორპორაციების და ოლიგარქების მიერ ფინანსდება. ყველაფერი, რაც ჩვენ უცოდნრობით და გულუბყვრილობით ”დემოკრატიული პრესა” ან ”BBC-ის სტანდარტები” გვგონია, ის კოლონიულირი პიეტეტი, რითაც გამსჭვალულია ჩვენი მოსახლეობის ნაწილი ”დასავლური დემოკრატიული მედიის” მიმართ, მფლობელის ინტერესებშია და არა ჩვენს საკუთარ ინტერესში.

ამის გაგება იმისთვისა კი არაა საჭირო, რომ კორუმპირებული მედიები დახურონ, როგორც ”გავლენის აგენტები”, ან მორალური პედისტალიდან ველაპარაკოთ იმ ხალხს, ვინც იძულებულია იმუშავონ ”რადიო თავისუფლებაში”, ”სპუტნიკში”, ”BBC”-ში, რათა ელემენტარული საარსებო საშუალება ჰქონდეთ, არამედ იმისთვის რომ ის ნაივური რწმენა მოვიშოროთ, რომ ვაშინგტონელი პროპაგანდისტი, მის პეკინელ ან მოსკოველ ვიზავის სჯობს რამით, კომუნიკაციის სტილის, მშობლიური ენის, პატრონის ვინაობის და ხელფასის გარდა.

მას ვისაც რეალობის გაგება სურს, ნებისმიერ მდარე ხარიხსის საკვებს, რასაც სხვადასხვა კორპორატიული მედია საშუალება აწვდის, დაუფიქრებლად არ უნდა მიირთმევდეს. ადამიანი სხვა ძუძუმწოვრების მსგავსად ჯოგური არსებაა, ჯოგს კი თავის არსით კრიტიკული რეფლექსიის უნარი არ გააჩნია, ის ისეთი სიმობოლოებით აზროვნებს, როგორიცაა კარგი და ცუდი, მტერი და მოყვარე. არადა თანამედროვე მედია სივრცე, პოლიტიკა, საზოგადოებრივი ცხოვრება ისე და იმგვარადაა მოწყობილი, რომ საკმაოდ ბევრი სხვადასხვა გრადაცია გააჩნია. ამიტომ რეალობის უფრო ობიექტური სურათის მისაღებად საჭიროა ალტერნატიული მედია საშუალებების გაცნობა, თუნდაც თქვენ არ იზიარებდეთ მათ სარედაქციო პოლიტიკას.

დასავლური მედია საშუალებები თავი რიგებში იყვანენ არა ტრადიციულ პროპაგანდისტებს, არამედ იმ ხალხს ვისი მოსაზრებებიც ემთხევა ამ მედია საშუალებების მფლობელების ინტერესებს. შედეგად ვიღებთ ისეთ რეალობას, როდესაც მედიისთვის ამოსავალი წერტილი არა საზოგადოებრივი პროგრესი და მოსახლოების ობიექტური ინფორმირებაა მნიშვნელოვან საკითხებზე, არამედ საკუთარი მფლობელების ვიწრო პოლიტიკური და მერკანტილური ინტერესები. შორს რომ არ წავიდეთ ქართულ მედია სივრცეს გადავხედოთ და კერძოდ იმ საშუალებებს, რომლებიც პოზიციონირებენ, როგორც ყველაზე ”პროდასავლურები”. ყველაფერი თავის ადგილზე დადგება.

რომან პროტასევიჩი და მისი დაკავება

2021 წლის 23 მაისს ბელარუსის საავიაციო ხელისუფლებამ, ბორტზე ასაფეთქებელი მოწყობილობის არსებობის შეტყობინების საბაბით და ავიაგამანადგურებლის თანხლებით, აიძულა მინსკის აეროპორტში დაშვებულიყო ირლანდიური ავიაკომპანია Ryanair-ის თვითმფრინავი, რომელიც ათენი-ვილნიუსის რეისს ასრულებდა. თვითმფრინავის დაჯდომის შემდეგ დააკავეს ლაინერში მყოფი ოპოზიციონერი ჟურნალისტი რამან პრატასევიჩი და მისი მეგობარი სოფია საპეგა. დასავლეთმა ეს ინციდენტი “სახელმწიფოს მიერ გატაცებად” და “სახელმწიფო მეკობრეობად” შეაფასა.

რამან პროტასევიჩი, რომელიც მინსკის აეროპორტში თვითმფრინავის იძულებით დაშვების შემდეგ დააკავეს, Telegram-ის პოპულარული ოპოზიციური არხის, Nexta-ს ერთ-ერთი დამფუძნებელი და ყოფილი მთავარი რედაქტორია. მან ლუკაშენკოს მმართველობის მხრიდან დევნის გამო ბელარუსი 2019 წელს დატოვა და პოლონეთს სთხოვა თავშესაფარი. პროტასევიჩს ბელარუსში ბრალი ედება ექსტრემისტული ორგანიზაციის შექმნაში. ოპოზიციონერი ჟურნალისტი შეყვანილია იმ პირების სიაში, რომლებსაც, მინსკის მტკიცებით, კავშირი აქვთ ტერორისტულ საქმიანობასთან.

NEXTA-ს ტელეგრამ არხი მინსკში მიმდინარე საპროტესტო გამოსვლების მთავარი საინფორმაციო და მაკოორდინირებელი საშუალება იყო. მოკლე ვადაში არხის გამომწერების რაოდენობამ 2 მლნ-ს გადააჭარბა. NEXTA-ს თანამშრომლების მთელი გუნდი პოლონეთის დედაქალაქში ცხოვრობს და იქიდან მუშაობს. 2020 წლის ოქმობერში მინსკის რაიონული სასამართლოს მიერ NEXTA-ს არხის და მისი ლოგო ექსტრემისტულ ორგანიზაციადა იქნა აღიარებული, ამის მიზეზად კი აღნიშნული მედია საშუალების მიერ სხვადასხვა ძალადოვრივი მოწოდებები და მასობრივი არეულობების წახალისება სახელდებოდა.

ადამიანური მომენტიდან გამოდიდნარე შეიძლება ბევრი ჩვენთაგანისთვის მიუღებელი იყოს, ის რაც რამდენიმე დღის წინ მოხდა და ის ფორმა, როგორც NEXTA-ს მთავარი რედაქტორი დააკავეს, მითუმეტეს რომ არსებობს გარკვეული პრეტენზიები ბელარუსში მიუკერძოებელი სასამართლოს არსებობის თაობაზე. მაგრამ მნიშვნელოვანია ასევე როგორ მოხდა სხვადასხვა საერთაშორისო ნორმების და სამართლის ინტერპრეტირება ამ სიკითხთან დაკავშირებით. უფრო მნიშვნელოვანია იმის გაანალიზება რამდენად ადეკვატური იყო დასავლეთის რეაქცია ამ ფაქტთან დაკავშირებით.

ამ ინცინდენტიდან უმოკლეს დროში ჩვენ გულმხურვალე ევროპელი დემოკრატების აღშფოთება ვიხილეთ. ევროკავშირმა ბელარუსს  3 მილიარდი ევროს ოდენობის საინვესტიციო პაკეტი შეუჩერა. რამდენიმე ევროპულმა ქვეყანამ ბელარუსის ავიასიავრცე იზოლაციაში მოაქცია და ასევე ფრენების აუკრძალეს მთავარ ბელარუსულ ავიაკომპანია ”ბელავიას” 

რაც ეპატიება იუპიტერს, არ ეპატიება ხარს!

დღევანდელ მსოფლიოში იქნება ეს საერთაშორისო სამართალი თუ საერთაშორისო პოლიტიკა ბევრი მოვლენის შეფასება პრეცენდენტული მიდგომებიდან გამომდინარე ხდება. სხვათაშორის პრეცენდენტულ სამართალს ანგლო-ამერიკული ფესვები გააჩნია. სასამართლოს გადაწყვეტილება მხოლოდ მაშინ ითვლება პრეცედენტად, როდესაც კონკრეტული შემთხვევის გამო მიღებული გადაწყვეტილება საფუძვლად უდევს მომავალში ანალოგიური შემთხვევის გადაწყვეტას.

დავუბრუნდეთ ისევ ჩვენს მიერ განსახილველ საკითხს. თვითმფრინავის საგანგებო გაჩერება ევროპულ საჰაერო სივრცეში აღნიშნული ფორმით არაა პირველი შემთხვევა. 2013 წლის ივლისში ბოლივიის პრეზიდენტის ევო მორალესის თვითმფრინავიც იძულებით დასვეს ავსტრიის დედაქალ ვენაში. ეს 3.5 საათიანი ფრენის შემდეგ მოხდა, როდესაც იტალიამ, საფრანგეთმა, ესპანეთმა და პორტუგალიამ სუვერენული ქვეყნის უმაღლეს პოლიტიკურ პირს საკუთარი საჰაერო სივრცის გამოყენებაზე უარი უთხრეს. როგორც შემდგომში გაირკვა ევროპული ქვეყნების ბოიკოტის მიზეზი ის იყო, რომ ამერიკელები შიშობდნენ ბორტზე ედვარდ სნოუდენის ყოფნის შესახებ. ევო მორალესის თვითმფრინავმა იძულებითი დაჯდომა განახორციელა ვენაში. როგორც გაირკვა ბორტზე სნოუდენი არ იმყოფებოდა. ეს ავსტრიის პრეზიდენტმა, ჰაინც ფიშერმაც დაადასტურა.

ევროპული ქვეყნების აღნიშნულმა გადაწყვეტილებამ, რაც აშშ-ის მიერ იყო ორკესტრირებული ლათინური ქვეყნების აღშფოთება გამოიწვია. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ ევო მორალესი დამოუკიდებელი ქვეყნის პრეზიდენტი იყო და ევროპულმა ქვეყნებმა გარკვეულწილად დიმპლომატიური ეტიკეტი და პოლიტიკური ხელშეუხებლობის პრინიციპიც დაარღვიეს სხვა დანარჩენთან ერთად, თუმცა მაშინ ჩვენ ვერ ვიხილეთ გაშმაგებული დასავლელი ლიდერები, რომლებიც ღიად გმობდნენ ამ ფაქტს.

გამოდის რომ რაც ეპატიება კოლექტიურ დასავლეთს, არ ეპატიება ლუკაშენკოს?

მაშინ ლათინური ქვეყნების ლიდერებმა გამოთქვეს საკუთარი პროტესტი მორალესის თვითმფრინავის იძულებითი დაჯდომის გამო. ბოლივიის ვიცე-პრეზიდენტმა ალვარო გარსია ლინერმა მოსახლეობასთან მიმართვის დროს განაცხადა, რომ პრეზიდენტი მორალესი ”იმპერიალიზმის მიერ იქნა გადაცებული” და ”ლათინური ამერიკა ფეხქვეშ გათელეს’‘, ხოლო ევროპა ”ობსკურანტიზმში ჩაეფლო” და ”ისე იქცევა, როგორც ერთი სახელმწიფოს კოლონია”. ბოლივიის თავდაცვის მინისტრმა რუბენ საავედრამ პირდაპირ დაადანაშაულა აშშ, რომ სწორედ მისი მითითებით მოხდა თვითმფრინავის გაჩერება და შემდგომი სამარცხვინო ჩხრეკა ბორტზე. არგენტინის პრეზიდენტმა კრისტინა ფერნანდეს დე კირშნერმა კი განაცხადა, რომ ევროპული ქვეყნების მოქმედება ”წარმოუდგენელი დაუსჯელობაა”, ხოლო ეკვადროსი ლიდერმა რაფაელ კორეა იმ ქვეყნებს დაემუქრა, ვინც ბოლივიის პრეზიდენტს შეურაცხყოფა მიაყენეს, იმით რომ ელჩებს გამოიწვევდა.

მაგრამ დიდ კაცთან პატარა კაცსა, როდის გასვლია მართალი?

ლათინური ქვეყნების და დანარჩენი მსოფლიოს პროგრესული ნაწილის სამართლიანი აღშფოთების მიუხედავად, ევროპის და აშშ-ის მიმართ რაიმე სერიოზული ბერკეტი მათ არ გააჩნდათ. ასე რომ ამ ინცინდენტმა საერთაშორისო პოლიტიკაში სერიოზული უკუქმედებების გარეშე ჩაიარა.

შეიძლება ”პრესის თავისუფლების” კუთხით ლუკაშენკოს საქციელი ბევრმა არ მოიწონოს, მაგრამ Ryanair-ის თვითმფრინავის ამბავმა დასავლეთი კიდევ ერთხელ ჩაახედა სარკეში, საკუთარ ორმაგ სტანდარტებზე მიუთითა, როდესაც ის გმობს ლუკაშენკოს საქციელს, მაგრამ მსგავს ქმედებას თვითონ მიმართავდა რამდენიმე წლის წინ.

გეოპოლიტიკურად ეს იყო ერთგვარი სილის გაწნა აშშ-ევროკავშირის ტანდემისთვის, რაც რამდენიმე ათეული წლის წინ წარმოუდგენელი იყო. დასავლეთის პოლიტიკური ელიტა უფრო გულწრფელი უნდა იყოს საკუთარი მოქმედებებისას, მით უფრო რომ დასავლეთის განუზომელი ძალაუფლება დანარჩენი მსოფლიოს ჟანდარმირების საკითხში თანმიმდევრულად მცირდება, იქმნება ახალი ძალთა ცენტრები, მოსახლეობის განწყობებიც იცვლება.

დიპლომატიურ პრაქტიკაში იშვიათობაა, რომ უცხოელმა დიპლომატმა ადგილსამყოფელ ქვეყანაში 3 წელიწადზე მეტი ხანი დაჰყოს, ვინაიდან მოქმედებს როტაციის პრინციპი, რომელიც დიპლომატიური კადრების შეცვლას ითვალისწინებს გარკვეული პერიოდის შემდეგ, ეს პერიოდი კი, როგორც წესი, 3-წლიან ვადას შეადგენს. რა თქმა უნდა, არსებობს გამონაკლისები, თანაც საკმაოდ ბევრი. მაგრამ, ძალიან დიდი იშვიათობაა, რომ ერთი და იგივე უცხოელი დიპლომატი ადგილსამყოფელ ქვეყანაში 15 წელიწადი და მეტიც მუშაობდეს, თუნდაც სხვადასხვა ქვეყნის ან საერთაშორისო ორგანიზაციის წარმომადგენლის რანგში.

სწორედ ასეთი იშვიათი გამონაკლისია წარმოშობით ესტონელი კაუპო კანდი (Kaupo Känd), რომელიც საქართველოში ადრეული 2000-იანი წლებიდან არის მოვლინებული, როგორც ევროკავშირის დიპლომატი. მრავალი წლის მანძილზე მუშაობდა საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობაში, სადაც ასრულებდა ანალიტიკოსის და პროპაგანდისტის ფუნქციებს, ჩართული იყო შიდა ქართლში ევროკავშირის მონიტორინგის მისიაში, ასევე გახდა ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენლის – პიტერ სემნების პოლიტიკური მრჩეველი და ა. შ.   2016 წლიდან არის ჰააგის საერთაშორისო კრიმინალური სასამართლოს (ICC) თბილისის ოფისის ხელმძღვანელი და ამ სასამართლოს პროკურორს, ფატუ ბენსუდას, ადმინისტრაციულ დახმარებას აღმოუჩენდა 2008 წლის აგვისტოს ომის ცალკეული ეპიზოდების გამოძიებაში.

პარალელურად, ბ-ნი კენდი ბოლო დრომდე კითხულობს საჯარო ლექციებს.

ძირითადი, ფილოსოფოსის განათლება მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტში აქვს მიღებული, სადოქტორო ნაშრომი ინგლისში მოამზადა, აქვს სამეცნიერო ხარისხი. არის დახვეწილი, ინტელიგენტი ადამიანი.

ასეთი დიპლომატის „ჩარჩენა“ საქართველოში ცოტა უცნაურია. როგორც ვთქვით, ეს დიდი გამონაკლისია და გარკვეულ ეჭვებს ბადებს. ვარაუდის დონეზე შეგვიძლია ავღნიშნოთ, რომ ასე მხოლოდ სპეცსამსახურების წარმომადგენლებს ან საქართველოზე უზომოდ შეყვარებულ ენთუზიასტებს შეუძლიათ მუშაობა, თუმცა მათთვისაც ბევრია 15 წელი. მაგრამ საქართველოში ხომ ყველაფერია შესაძლებელი!

ბ-ნი კაუპოს „აგენტობას“ არ ვამტკიცებთ, მაგრამ გონივრულ ეჭვს გამოვხატავთ, მით უმეტეს, რომ ესტონელმა რადიო „თავისუფალი ევროპის“ და „თავისუფლების“ ჟურნალისტობაც მოასწრო – ვისია ეს რადიოსადგურები, ადრე თუ არ ვიცოდით, ახლა მაინც ვიცით.

კაუპო კანდის კავშირები აშშ და დიდი ბრიტანეთის სპეცსამსახურებთან დიდი არაფერი ბედენაა თავისთავად, ვინაიდან საქართველო ისედაც გადავსებულია ათასი ჯურის მზვერავითა და ჯაშუშით, მაგრამ საქმე ეხება ჰააგის საერთაშორისო სასამართლოს (ICC)-ს, რომელსაც აშშ არ აღიარებს და ამერიკელი მზვერავებისა და ჯაშუშების ყოფილმა თავკაცმა, უკვე სახელმწიფო მდივნის რანგში, მაიკ პომპეომ, ამ ორგანიზაციაზე და, კერძოდ, მის პროკურორზე, ფატუ ბენსუდაზე, გააფთრებული დიპლომატიური იერიში მიიტანა. საქართველოს ხელისუფლებამ ვერ გათვალა, რომ თავისი ბატონი, ამერიკა, ასე მძაფრად დაუპირისპირდებოდა ჰააგის სასამართლოსა და მის ჩინოვნიკებს (არადა, ეს გასაგებია, რადგან ამერიკელი სამხედროები უხვად სჩადიან არაადამიანურ დანაშაულებებს მსოფლიოს სხვადასხვა ცხელ წერტილში და ჰააგა მათთვის შესაფერისი „წამალი“ იქნებოდა), თორემ ალბათ საერთოდ უარს იტყოდა ამ სასამართლოსთან თანამშრომლობაზე.

2020 წელს აშშ-მა სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს პროკურორს, ფატუ ბენსუდასა და იურისდიქციების განყოფილების ხელმძღვანელს, ფაკისო მოჩოჩოკოს პერსონალური სანქციები დაუწესა. თეთრ სახლში განაცხადეს, რომ აშშ-ის პრეზიდენტმა ხელი მოაწერა განკარგულებას სანქციების იმ პირებისათვის დაწესებას, რომლებიც ავღანეთში ამერიკის შეერთებული შტატების მხრიდან ომის შესაძლო დანაშაულის გამოძიებაში არიან ჩართულნი.

ბუნებრივია, ამერიკელებსაც აქვთ თავიანთი ხელი ჩაყოფილი ეგრეთ წოდებულ გამოძიებაში, რომელსაც კაუპო კანდისნაირი ხალხი აწარმოებს. შესაბამისად, ეს ხალხი ამერიკის ინტერესებს განახორციელებს და არა ობიექტურობის ინტერესებს (საქართველოს ინტერესებზე ხომ ისედაც ზედმეტია საუბარი).

ამერიკელებს არ აძლევთ ხელს ICC-ის მიერ ნეიტრალურად და წარმატებით ჩატარებული გამოძიება, რადგან სასამართლოს წარმატება მათ ინტერესებს აყენებს ზიანს. შესაბამისად, ისინი შეეცდებიან, გამოძიება დასრულდეს წარუმატებლად. ჩვენთვის უკეთეს შემთხვევაში, ჰააგის სასამართლო თავის დასკვნაში წყალ-წყალა ფორმულირებებით დაკმაყოფილდება და შეეცდება, ჯოხი უმნიშვნელო პირებზე გადატეხოს, უარეს შემთხვევაში კი ახალი გამწვავების პროვოცირებას მოახდენს საქართველოსა და რუსეთს შორის, სკანდალის ასაგორებლად.

თანამედროვეობის გმირი

2020 წლის 4 იანვარს ლონდონის სასამართლომ უარი განაცხადა ჯულიან ასანჟის ექსტრადირებაზე აშშ-ში, სადაც მას 175 წლით თავისუფლების აღკვეთა ემუქრება.

აშშ დიდი ბრიტანეთისგან 49 წლის ავსტრალიელის ექსტრადირებას ითხოვს. ამის საბაბად ოფიციალური ვაშინგტონი იმას ასახელბს, რომ ასანჟი ამერიკელ სამხედრო მოსამსახურეს ბრედლი მენინგს (შემდგომში მან სქესი შეიცვალა და ჩელსი მენინგი გახდა) დაეხმარა საიდუმლო მასალების წვდომის მიღებაში, რაც ერაყში და ავღანეთში აშშ-ის სამხედრო ოპერაციებს ეხებოდა. WikiLeaks-ზე აღნიშნული მასალების გამოქვეყნების შემდეგ საზოგადოებისთვის ამერიკელების მიერ ჩადენილ დანაშაულებზე გახდა ცნობილი ახლო აღმოსავლეთში.

ჯულიან ასანჟმა WikiLeaks 2006 წელს შექმნა, მაგრამ პლატფორმამ სერიოზულ წარამატებას 4 წლის შემდეგ მიაღწია. 2010 წლის აპრილში WikiLeaks-მა გამოაქვეყნა ვიდეო ”თანმხლები მკვლელობა” (Collateral Murder), სადაც აღბეჭდილია აშშ-ის არმიის 2 ვერტმფრენის თავდასხმის შედეგად როგორ დაიღუპა ბაღდადის მშვიდობიანი მოსახლეობა.

ამ ბმულზე გადასვლით შეგიძლია იხილოთ 2010 წელს WikiLeaks-ზე გამოქვეყნებული ვიდეო, სადაც ამერიკელების დანაშაულია ასახული.

ჯულიან ასანჟმა 2012 წლიდან თავი ლონდონში განთავსებულ ეკვადორის საელჩოს შეაფარა, რადგანაც ევროპული ორდერით დაკავების რეალური საფრთხის წინაშე აღმოჩნდა, შვედეთში მის წინააღმდეგ აღძრული გაუპატიურების საქმის საფუძველზე. ასანჟის სიტყვების თანახმად ეს საქმე იყო მის წინააღმდეგ პოლიტიკური დევნის ნიმუში. ასანჟის მოსაზრებას ამყარებს ის ფაქტი, რომ შვედეთის პროკურატურამ არასკმარისი მტკიცებულებების გამო ეს საქმე 2019 წელს დახურა.

მაგრამ 2012 წელს WikiLeaks-ის დამფუძნებელი მიიჩნევდა, რომ შვედეთი მის ექსტრადირებას მოახდენდა აშშ-ში, სადაც მისი გასამართლება სურთ ასობით ათასობით საიდუმლო სამხედრო დოკუმენტების პუბლიკაციის გამო აშშ-ის ოპერაციებზე ერაყსა და ავღანეთში.

2012 წლიდან ჯულიან ასანჟი 7 წლის განმავლობაში ეკვადორის საელჩოში ცხოვრობდა. ეს 7 წელი მან 20 კვადრატულ მეტრში გაატარა. ინტერიერის მთავარი ნივთები სარბენი ბილიკი და ულტრაიისფერი სანათი იყო, რაც მზის სხივებს უცვლიდა. ასანჟს ამ ხნის განმავლობაში ყავდა ასევე კატა. სიმბოლურია, რომ დასავლეთის მიერ დევნილი ასანჟი თავს ლათინური ამერიკის ერთ-ერთი მცირე ქვეყნის საელჩოში აფარებდა. როგორც მოგეხსნებათ სხვადასხვა ქვეყნენის საელჩოები, მიიჩნევა ამავე ქვეყნების ტერიტორიად და მათ ფარგლებში ვრცელდება იმ ქვეყნის იურისდიქცია, რომელ ქვეყანასაც წარმოადგენს.

თუმცა 2019 წელს ბრიტანეთის პოლიციამ ასანჟი ეკვადორის საელჩოში დააპატიმრა. პოლიციელებმა წარმოადგინეს ორდერი, რომელიც 2012 წელს იყო გაცემული სასამართლო სხდომაზე არგამოცხადების გამო. სამხრეთ ამერიკულმა სახელმწიფომ WikiLeaks-ის დამაარსებელს თავშესაფარი ჩამოართვა საერთაშორისო კონვენციების დარღვევის საბაბით.

ბრიტანელებმა ასანჟი ლონდონის მახლობლად არსებულ ბელმარშის საპყრობილეში მოათავსეს, სადაც განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულისთვის იხდიან სასჯელს. 2020 წელს მსოფლიოს წამყვანმა სამედიცინო ჟურნალმა The Lancet-მა გამოთქვა შეშფოთება ჯულიან ასანჟის ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო. როგორც 8 სხვადასხვა ქვეყნის 60-მდე ექიმი იტყობინებოდა, ავსტრალიელი ვერ იღებს საჭირო სამედიცინო მომსახურებას და ასევე ფსიქოლოგიური წამების მსხვერპლია. მათ დიდი ბრიტანეთის შინაგარ საქმეთა მინისტრს, პრიტი პატელს მიმართეს აღნიშნული თხოვნით.

ასანჟის თანამებრძოლი და WikiLeaks-ის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი წყარო და ინფორმატორი, ბაღდადთან მომსახურე უფროსი ეფრეიტორი ბრედლი მენინგი იყო. მან სამხედრო კომპიუტერებიდან 700 000-მდე კონფიდენციალური დოკუმენტი ატვირთა, სადაც იდენტიფიცირებულია აშშ-ის სამხედრო დანაშაულები ერაყში და ავღანეთში.

ამერიკელებმა ის 2010 წელს დააპატიმრეს, ხოლო 2013 წლის აგვისტოში 35 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. ციხეში ყოფნისას ბრედლი მენინგმა სქესი შეიცვალა. 2017 წელს ის პრეზიდენტმა ბარაკმ ობამამ შეიწყალა. 2019 წელს ჩელსი კვლავ დააპატიმრეს WikiLeaks-ზე გამოძიებაში მონაწილეობაზე უარის გამო. 2020 წლის მარტში ჩელსი მენინგმა საგამოძიებო იზოლატორში თვითმკვლელობა სცადა.

WikiLeaks-ის მასალები

Wikileaks-ის წყალობით ბევრი მნიშვნელოვანი საიდუმლო გამოაშკარავდა, ფარულად დაგეგმილ პოლიტიკურ ფარსებს ფარდა აეხადა, ფართო მასებმა შეიტყვას ის დეტალები, რამაც მათ აშშ-ის რეალური სახე დაანახა. აი რამდენიმე მათგანი:

2008 წლიდან WikiLeaks-მა ათასობით ფაილი გამოაქვეყნა გუანტანამოს ციხეში პატიმრების წამების და არაადამიანური მოპყრობის შესახებ, სადაც ამერიკელი ოფიციალური პირები პირდაპირ იყვნენ ჩართულნი. გუანტანამოს ციხე 2002 წელს ჯორჯ ბუშ უმცროსის პრეზიდენტობისას გაიხსნა. ამ სკანდალმა მნიშვნელოვნად შეარყია აშშ-ის იმიჯი საერთაშორისო არენაზე.

”ავღანეთის ომის დღიურები’‘ და ”ერაყის დოსიე” ფართო საზოგადოებისთვის შოკისმომგვრელი იყო, რადგანაც ამერიკული იმპერიალიზმი გამოაშკარავა, რასაც სახელმწიფო დეპარტამენტის და პენტაგონის კარგად დაქოქილი პროპაგანდის მანქანა დიდი ხნის განმავლობაში გულდასმით მალავდა.

”ავღანეთის ომის დღიურები’‘ – ეს არის პოლიტიკური დოსიე, სადაც თავმოყრილია პენტაგონის საიდუმლო მასალები 2004-2009 წლებში მიმდინარე სამხედრო კამპანიის შესახებ, რაც WikiLeaks-მა 2010 წლის 26 ივლისს გამოაქვეყნა. ის 75 000 დოკუმენტისგან შედგება, რომელიც მოიცავს დეტალურ ინფორმაციას საომარი ოპერაციების წარმოების, ტერაქტების და სხვა მნიშვნელოვანი ფაქტების შესახებ.

”ერაყის დოსიე” – ეს 391 832 დოკუმენტის საერთო სახელია, რაც WikiLeaks-ის მიერ 2010 წლის 22 ოქტომბერს იქნა გამოქვეყნებული. ამ დოკუმენტებში ასახულია ერაყში ომის წარმოების და ამერიკული ჯარების მიერ მისი ოკუპაციის საიდუმლო ცნობები. აღნიშნული დოსიე ნათელს ჰფენს ბევრ გარემოებას, რასაც აშშ დიდი ხნის განმავლობაში მაქსიმალურად მალავდა.

2011 წელს Wikileaks-მა ამერიკელი ელჩების 250 000 საიდუმლო დოკუმენტი გამოაქვეყნა, რის შედეგადაც ამერიკული დიპლომატიის შიდა სამზარეულო საზოგადოებისთვის გახდა ხელმისაწვდომი. სწორედ მაშინ გახდა ცნობილი რომ აშშ-ის ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტო (NSA) ჯაშუშობდა ბევრ ცნობილ პოლიტიკოსს, მათ შორის ანგელა მერკელს. WikiLeaks-ის ცნობით ამერიკის სადაზვერვო სამსახურები 2006-2012 წლების განმავლობაში ჯაშუშობდნენ საფრანგეთის პრეზიდენტ ფრანსუა ოლანდსა და მის ორ წინამორბედს.

2016 წელს, აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნების წინასაარჩევნ0 კამაპანიის დროს WikiLeaks-მა ჰილარი კლინტონთან დაკავშირებული 20 000-მდე ელექტრონი წერილი გამოაქვეყნა. ამ წერილებით ცნობილი გახდა, რომ ჰილარი ბევრ თანაპერტიელს გაურიგდა შიდაპრატიული კონკურენტის, ბერნი სანდერსის ჩამოსაშორებლად. აშშ-ის ხელისუფლება ჯულიან ასანჟს ელექტრონული სისტემების გატეხვას და ჰაკარეობაში ადანაშაულებდა, თუმცა როგორც ავსტრალიელმა მოგვიანებით ტვიტერში აღნიშნა: ”WikiLeaks-ის მიერ გამოქვეყნებული ათასობით ელექტრონული წერილი მათ მოიოვეს სახელწმიფო დეპარტამენტიდან ”ინფორმაციის თავისუფლების კანონის” საფუძველზე.

ამ სკანდალმა ყველას დაანახა თუ რა კრიზისშია ჩაფლული დემოკრატიული პარტია და ის, რომ საპრეზიდენტო კანდიდატი სამართლიანი კონკურენციის წყალობით შერჩევის მაგივრად, გარიგებებით და წინასწარი შეთანხმებებით შეარჩიეს. დემოკრატიული პარტიის ეროვნული კომიტეტის თავჯდომარემ დები ვასერმან-შულცმა და სხვა გავლენიანმა პოლიტიკოსებმა ამ ამბის შემდეგ საკუთარი თანამდებობები დატოვეს.

დასავლეთის დისიდენტი

ბოლო 10 წლის განმავლობაში აშშ-ის მიერ ასანჟის წინააღმდეგ წარმოუდგენელი სისასტიკის და დევნის მომსწრენი გავხდით. ჯულიან ასანჟი არის თანამედროვე დასავლეთის ყველაზე ჩაგრული დისიდენტი, იმიტომ რომ ის პირდაპირ დაუპირისპირდა იმ ყალბ სისტემას, რასაც დასავლური პროპაგანდის მანქანა, საკუთარი მედია საშუალებებით, პოლიტიკოსებით, არასამთავრობო ორგანიზაციების ქსელით და ნატოს ინტერვნეციებით თავს ახვევს მთელ მსოფლიოს.

პარადოქსალურია, მაგრამ საბჭოთა დისიდენტები ქვეყნის დატოვების შემდეგ მაინც ახერხებდნენ თავისუფლების ნანატრი ჰაერის ჩასუნთქვას, იქნებოდა ეს ალექსანდრე სოლჟენიცინი, ვლადიმერ ბუკოვსკი თუ სხვები ქვეყნის დატოვების ან ქვეყნიდან გაძევების შემდეგ ისინი სრულფასოვანი ცხოვრებით ცხოვრობდნენ , მაგრამ ასანჟს გასაქცევიც არსად არ აქვს. აშშ-ის მეთაურობით მას ყველაზე გავლენიანი და ძლევამოსილი დასავლეთი დაუპირისპირდა იმის გამო, რომ მან ფართო მასებისთვის გამოამჟღავნა ის, რასაც კორპორატიული დასავლური მედია ასე გამალებით უმალავდა ყველას.

ჯულიან ასანჟი აშშ-ში სახელმწიფოს მტრად გამოაცხადეს და მის მკვლელობას მოუწოდებდნენ. როგორც სხვადასხვა გამოცემები იუწყებოდნენ, ამერიკელი ჯაშუშები მის მკვლელობასაც კი განიხილავდნენ და უბედური შემთხვევის ინსცენირების გეგმავდნენ.

WikiLeaks-ს უარი ეთქვა Amazon-ზე ჰოსტინგზე. Paypal-მა, Mastercard-მა и Visa-მ დაბლოკა WikiLeaks-ისთვის თანხის გადარიცხვის და მხარდამჭერების შემოწირულობბის დარიცხვის შესაძლებლობა. ამერიკელი პოლიტიკოსები WikiLeaks-ს ”ტერორისტულ ორგანიზაციად” მოიხსენიებენ. აშშ-ის ამჟამინდელი პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი 2010 წელს მას ”ტექნოლოგიურ ტერორისტად” მოიხსენიებდა.

უკვე რამდენიმე წელია მთელი მსოფლიოს მასშტაბით დაწყებულია მოძრაობა Free Assange (გაათავისუფლეთ ასანჟი). ჟურნალისტები, ექსპერტები, ინტელექტუალები სხვადასხვა კონტინენტებიდან მოითხოვენ ავსტრალიელის გათავისუფლებას.

სიმართლე არ შეიძლება იყოს დანაშაული, WikiLeaks-ს კი სიმართლის გავრცელების მეტი არაფერი არ გაუკეთებია.

დიდება ჩვენი დროის ნამდვილ გმირებს!

გამძლეობა ჯულიან ასანჟს ამ მძიმე ბრძოლაში!

დღესდღეობით მეინსტრიმული მედიის დამსახურებით და აშშ-ის არასამთავრობო და ფედერალური სააგენტოების წყალობით ხდება იმ აზრის ტირაჟირება, რომ აშშ დემოკრატიის მხარესაა და ცდილობს არადემოკრატიული მმართველების, სხვადასხვა ქვეყნების დიქტატორების ჩამოშორებას ხელისუფლებიდან, რათა დემოკრატიული ფასეულობების და თავისუფლების გავრცელებას შეუწყოს ხელი მთელს მსოფლიოში.

თუმცა ისტორია სრულიად სხვა რამეს მოგვითხრობს. ცივი ომის დროს ამერიკელები და მათი პარტნიორები ყველა მეთოდს იყნებდნენ, მათ შორის საერთაშორისო სამართლის ნორმების დარღვევით, დანაშაულების და ადამიანების კონსტიტუციური უფლებების შელახვის წყალობით, რათა კომუნისტური და სოციალისტური იდეების და მთავრობების წინსვლა გლობალურად ჩაეხშოთ.

ამერიკული ცენტრალური სადაზვერვოს სააგენტო (CIA) სხვადასხვა ქვეყნებში სახელმწიფო გადატრიალებების ორგანიზებასაც კი არ ერიდებოდა, მათთვის სასურველი და მათ მიერ მართვადი პოლიტიკოსების ხელისუფლებაში მოსასვლელად. ხშირად მათ მიერ მხადაჭერილი დიქტატორები ათასობით და ასიათასობით უდანაშაულო ადამიანს კლავდნენ, მაგრამ მათ ეს დიდათ არ ადარდებდათ.

თუ ვინმე უწყობდა დიქტატორების ხელისუფლებაში მოსვლას და მათი ძალაუფლების გამყარებას XX საუკუნეში, ეს პირველ რიგში ამერიკელები იყვნენ.

ბრაზილია

1960-იან წლებში კუბის რევოლუციის შემდეგ ბრაზილიაში მემარცხენე პარტიების არნახული რაოდენობის ზრდა და პოპულარობა შეიმჩნეოდა. ბრაზილიის პრეზიდენტი ჟოაო გულარტი, რომელიც მდიდარი მიწათმფლობელი იყო, ცდილობდა ცივი ომის დროს ნეიტრალური პოზიცია დაეკავებინა. ქვეყნის შიგნით არსებული პოლიტიკური აზრთა სხვადასხვოაბის დაშოშმინება მან მიწის რეფორმის ფართო პაკეტით გადაწვიტა. ამან ბრაზილიური პოლიტიკური ელიტის უკმაყოფილება გამოიწვია და მათ ამერიკულ ცენტრალურ სადაზვერვო სააგენტოს (CIA-ის) მიმართეს. აშშ-მ არ დააყოვნა და 1964 წელს ჟოაო გულარტის მთავრობა დაამხო და იმ დროისთვის ერთ-ერთი ყველა სასტიკი გადატრიალება მოაწყო.

კასტელო ბრანკო, რომელიც გულარტის მემკვიდრე იყო, ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოსგან (CIA) იღებდა ფულად სახსრებს და ასევე მათთან იწრთობოდა. 1964 წლის გადატრიალების შემდეგ, მან სამხედრო დიქტატურა დაამყარა ქვეყანაში, ამერიკული მულტინაციონალური კომპანიებისთვის განსაკუთრებული პირობები შექმნა, უხვად დაიწყო კრედიტების მიღება მსოფლიო ბანკისგან და საერთაშორისო სავალუტო ფონდისგან.

ჩილე

ჩილე იყო ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა, სადაც ამერიკელებმა ნეოლიბერალიზმის პრინციპიების დანერგვა დაიწყეს საექსპერიმენტო სიტუაციაში. მათ სახელმწიფო გადატრიალება მოაწყვეს კანიონიერად არჩეული სოციალისტი პრეზიდენტი, სალვადორე ალიენდეს წინააღმდეგ. ჩილეს პრეზიდენტი თვითმკვლელობამდე მიიყვანეს და დიქტატორ ავგუსტო პინოჩეტს ჩაუგდეს მთელი პოლიტიკური ძალაუფლება.

სოციალისტი სალვადორ ალიენდეს ყველაზე დიდი რეფორმა, რამაც აშშ-ის განრისხება გამოიწვია, ჩილეური სპილენძის ინდუსტრიის ნაციონალიზაცია იყო. სპილენძი ჩილეს ექსპორტში მთავარი პროდუქტი იყო და XIX საუკუნის შუა პერიოდიდან სპილენძის მოპოვება 2 ამერიკული კომპანიის მიერ კონტროლდებოდა, რომლებიც სხვადასხვა მაღაროებს ფლობდნენ.

სწორედ CIA-ის და ამერიკელების დახმარებით ჩილეში სისხლიანი დიქტატორი ავგუსტო პინოჩეტი მოვიდა ხელისუფლების სათავეში და 16 წლის განმავლობაში მართავდა ქვეყანას.

პარაგვაი

ალფრედო სტროსნერი პარაგვაის პრეზიდენტი 1954-1989 წლებში იყო. ის ამ თანამდებობაზე მას შემდეგ აღმოჩნდა, რაც CIA-ის მიერ მოწყობილ სამხედრო გადატრიალებას ჩაუდგა სათავეში. მისი 35-წლიანი მმართველობა გამოირჩეოდა ამერიკელების მიმართ ლოალურობით და რეპრესიების არნახული მასშტაბით.

ლიბერია

2006 წელს ჰააგის ტრიბუნალმა ლიბერალიის ყოფილი პრეზიდენტს, ჩარლზ ტეილორს 11 ბრალდება წარუდგინა კაცობრიობის წინააღმდეგ ჩადილი დანაშაულებების გამო, რომელთა შორის იყო, მკვლელობები, გაუპატიურებები, სექსუალური მონობა, ბავშვების გამოყენება ჯარისკაცების როლში, მაროდიორობა, ადამიანური ღირსების შელახვა და უამრავი სხვა. ტეოლორის ყოფილმა თანამოსაგრემ, სამხედრო დანაყოფის მეთაურმა, ე.წ სიკვდილის ესკადრონის ხელმძღვანემა, ჯოზეფ მარხაზმა მისცა ინტერვიუ, სადაც განაცხადა, რომ ტეილორი მის ერთგულ ბოევიკებს კანიბალიზმით ასაქმებდა ადამიანების შეშინების მოტივით.

გამოძიების განმავლობაში გამომჟღავნდა სხვა საინტერესო დეტალები ტეოლორის ბიოგრაფიიდან, რომლის თანამხადაც ის აშშ-ის ცენტრალურ სადაზვერვო სააგენტოსთან (CIA-ის) მჭიდროდ თანამშრომლობდა. ერთ-ერთი მოსაზრების თანახმად ტეილორი ამერიკელების მიერ გამოყენებული იქნა, როგორც მათთვის არასასურველი ლიბერიის პრეზიდენტის, სემუელ დოუს გასანეიტრალებლად. ამერიკელების ტეილორთან თანამშრომლობაზე ასევე მოწმობს სპეცსამსახურების საიდუმლო დოკუმენტები, რომლებიც რამდენიმე წლის წინ ფართო მასებისთვის გასაჯაროვდა.

ინდონეზია

1965 წელს არმიის უფროსმა ოფიცერმა, სუჰარტომ სახელმწიფო გადატრიალების მოწყობა სცადა. მან სუკარნოს ადგილი დაიკავა და CIA-ის აქტიური დახმარებით დაიწყო კომუნისტების წინააღმდეგ სასტიკი რეპრესიები, რომლის შედეგადაც ათასობით უდანაშაულო ადამიანი დაიღუპა. 1967 წელს მან ძალაუფლება მთლიანად ჩაიგდო ხელში, ხოლო 1968 წელს პრეზიდენტი გახდა.

ის ყოველ 5 წელიწადში ერთხელ ხელახლად ირჩეოდა პრეზიდენტად, სანამ 1998 წელს იძულებთ არ მოუწია თანამდებობის დატოვება. მას აკრიტიკებდნენ რეპრესიული მმართველობის და ასევე ინდონეზიის შეჭრის გამო აღმოსავლეთ ტიმორში 1975 წელს, რომლის შედეგადაც 100 000-მდე ადამიანი დაიღუპა შიმშილით, ომებით და სხვადასხვა დაავადებებით.

ესპანეთი

ფრანცისკო ფრანკო გახლდათ ესპანელი ნაციონალისტი, გენერალი, რომელიც თავდაუზოგავად იბრძოდა ესპანეთის მთავრობის და მემარცხენე პარტიების წინააღმდეგ. 30-იან წლებში, ტრაგიკულად ცნობილ ესპანეთის სამოქალაქო ომში მან იტალიელი და გერმანელი ნაცისტების დახმარებით გამარჯვება მოიპოვა.

50-იან, 60-იან და 70-იან წლებში ნატოს დიდად გულზე არ ეხატებოდა ფრანკო მისი ავტოკრატიული მართვის სტილიდან გამომდინარე, მაგრამ სამხედრო ბლოკი მაინც თანხმობაში იყო ცნობილ ესპანელ გენერალთან, რადგანაც მას გამორჩეულად ანტიკომუნისტური ხედვა გააჩნდა.

კიდევ ერთი მიზეზი, რატომაც ნატო და განსაკუთრებით CIA მხარს უჭერდა ფრანკოს, იმაში მდგომარეობს რომ ესპანეთი სტრატეგიულ მნიშვნელობას წარმოადგნენდა აშშ-სთვის, რათა პირენეს ნახევარკუნძულზე სამხედრო კონტროლი დაემყარებინა და ხმელთაშუაზღვისპირეთში საბჭოთა კავშირის ნებისმიერი წინსვლა შეეჩერებინა.ა.

პორტუგალია

ფრანცისკო ფრანკოს მსგავსად პორტუგალიელი დიქტატორი ანტონიუ სალაზარიც ნაციონალისტი პოლიტიკური მოღვაწე იყო. ისიც ანტიკომუნისტური განწყობებით გამოირჩეოდა და კომუნისტების წინააღმდეგ სასტიკ რეპრესიებს აწარმოებდა.

ეს არ არის სრული ჩამონათვალი ამერიკელების მიერ მხარდაჭერილი დიქტატორებისა, ეს მხოლოდ მცირე სიაა. აშშ-ის საგარეო პოლიტიკა ხშირად ეყრდნობოდა და დღესაც არ ერიდება დიქტატორების მხარდაჭერას, თუ ეს მათი ქვეყნის სამხედრო მიზნებთან თანხვედრაშია.

”ის ნაბიჭვარია, მაგრამ ჩვენი ნაბიჭვარი” – ეს ფრთოსანი ფრაზა ამერიკის 32-ე პრეზიდენტ, ფრანკლინ დელანო რუზველტს ეკუთვნის, რომლითაც მან ნიკარაგუის ცნობილი დიქტატორი ანასტასიო სამოსა შეამკო 1939 წელს. ეს ფრაზა საკმაოდ ზუსტად აღწერს აშშ-ის საგარეო პოლიტიკის ორმაგ სტანდარტებს XX საუკუნის განმავლობაში.