ბერტელსმანის ფონდის კვლევის თანახმად ინდუსტრიული ქვეყნების მაცხოვრებლები ყველაზე მეტად ხეირობენ გლობალიზაციისგან.

ყოველწლიური ანგარიში ფონდმა 2018 წლის 8 ივნისს წარადგინა.

ამ კვლევის თანახმად გერმანია მსოფლიოში მე-6 ადგილზე იმყოფება იმ პოზიტიური იმპულისის მიხედვით, რაც გლობალიზაციას მოაქვს. პირველი ხუთეული შემდეგნაირად გამოუიყურება: შვეიცარია, იაპონია, ფინეთი, ირლანდია, ისრაელი. აი მაგალითად ინდოეთის და ჩინეთის მოსახლეობა კი უპირატესად გლობალიზაციის ნეგატიურ შედეგებს აწყდება და იმ სიის ბოლოში არიან, რომელიც 42 ინდუსტრიული და განვითარებადი ქვეყნისგან შედგება. რუსეთი, რომელმაც 39-ე ადგილი დაიკავა ასევე რეიტინგის აუტსაიდერთა რიგებში იმყოფება.

რუსეთი, ჩინეთი და ინდოეთი რეიტინგის ბოლოში

გერმანიის მშპ (ინფლაციის გათვალისწინებით) გლობალიზაციის წყალობით იზრდებოდა, 1990-2016 წლებში მშპ ერთ სულ მოსახლეზე წელიწადში 1150 €-თი იმატებდა. შვეიცარიაში 1900 €-თი, ხოლო რუსეთში ეს მაჩვენებელი 116€-ს ტოლია. ჩინეთში და ინდოეთში ანალოგიური მაჩვენებელი 79€ და 22€-თი იზრდებოდა წლიურად ერთ სულ მოსახლეზე.

აშშ-ის საშუალო მაჩვენებლები აქვს

ამ პერიოდის განმავლობაში აშშ-ში მშპ 445€-თი იზრდებოდა ერთ სულ მოსახლეზე, რამაც აშშ-ის ამ რეიტინგის შუაში მიაკუთვნა ადგილი. აშშ-ში გლობალიზაციის მაღალი ხარისხით დაიწყეს, მაგრამ 1990 წლის შემდეგ პრაქტიკულად არ ანვითარებდნენ საერთაშორისო ეკონომიკურ კონტაქტებს, რაც აისახა მშპ-ის ზრდის მაჩვენებელზე.

სხვათაშორის აშშ-სა და ევროკავშირს შორის ეკონომიკური ურთიერთობები ბოლო ათწლეულობის განმავლობაში ყველაზე საგანგაშო კრიზისის ფაზაში იმყოფება. 2018 წლის მაისში ევროკავშირმა მსოფლიოს სავაჭრო ორგანიზაციას (WTO) მიაწოდა საპასუხო საბაჟო გადასახადების სია, რაც დაწესდება აშშ-ის მხრიდან ანალოგიურ ნაბიჯზე რკინის და ალუმინის ნაწარმისთვის.

საბაჭო გადასახადის ოდენობა 2.8€ მლრდ.-ს შეადგენს. პროდუქტების სია, რომლებზეც ეს საბაჟო გადასახადი ვრცელდება რამდენიმე ათეული დასახელების პროდუქტს მოიცავს, მათ შორის სოფლის მეურნეობის პროდუქციას (სიმინდი, ბრინჯი, შტოში), კვების პროდუქტები (ფორთოხლის წვენი, არაქისის კარაქი), ვისკი, თამბაქოს ნაწარმი, კომეტიკა, ტანსაცმელი, მეტალურგიული წარმოების პროდუქცია, კატერები, იახტები და ა.შ. მათზე 25%-იანი საბაჭო გადასახადი იქნება დაწესებული.

2020 წელს ევროკავშირმა ამერიკულ პროდუქტებზე ახალი ტარიფების დაწესება გადაწყვიტა საკუთარი ეკონომიკური ინტერესების დასაცავად.

ცივი ომის ბოლოს, პოლიტოლოგმა ფრენსის ფუკუიამამ თავისი ცნობილი ესე გამოაქვეყნა სახელად «ისტორიის დასასრული». ფუკუიამას მტკიცებით კომუნიზმის კრახმა მთელი მსოფლიო ბოლო წინაღობისგან გაათავისუფლა, რომელიც მას საბოლოო მიზანს აშორებდა – ლიბერალურ დემოკრატიის და საბაზრო ეკონომიკას. მაშინ ამერიკელ პროფესორს ბევრი დაეთანხმა.

დღესდღეობით ჩვენ ვხედავთ, რომ ლიბერალური დღის წესრიგი ნელ-ნელა კარგად თავის ძალაუფლებას, ხოლო ავტორიტარული მმართველები და დემაგოგები მართავენ ქვეყნებს, სადაც მსოფლიო მოსახლოების ნახევარზე მეტი ცხოვრობს. შესაბამისად ფუკუიამას იდეები უკვე მოძველებული და გულუბყვრილოა. მაგრამ, ის კვებავდა ნეოლიბერალურ ეკონომიკურ დოქტრინას, რომელიც ბოლო 40 წლის განმავლობაში დომინირებდა.

გლობალიზაციის იმ ფორმის გამო, რომელიც ნეოლიბერალიზმის მიერ იყო ნაკარნახევი, როგორც ცალკე აღებულმა ადამიანებმა, ასევე მთელმა საზოგადოებებმა დაკარგეს საკუთარი ბედის განკარგვის შესაძლებლობა. ამას ძალიან ნათლად ხსნის დენი როდრიკი ჰარვარდის უნივერსიტეტიდან და ნობელის პრემიის ლაურეატი ეკონომიკაში ჯოზეფ სტიგლიცი.

კაპიტალის ბაზრების ლიბერალიზაციის შედეგი განსაკუთრებით შემზარავი გამოდგა: თუ განვითარებადი ქვეყნის პრეზიდენტობის კანდიდატი კარგავდა უოლ-სტრიტის კეთილგანწყობას, ბანკებს შეეძლოთ უბრალოდ თავისი ფული მთლიანად გატანათ ამ ქვეყნიდან. შედეგად, ამომრჩევლები მკაცრი არჩევნის წინაშე დგებოდნენ: დამორჩილებოდნენ უოლ-სტრიტს ან სერიოზულ ფინანსურ კრიზისს შეჯახებოდნენ.

მაგრამ მდიდარ ქვეყნებშიც კი რიგით მოქალაქეებს ეუბნებოდნენ: «თქვენ ვერ შეძლებთ სასურველი პოლიტიკური გადაწყვეტილებების მიღებას» (იქნება ეს ადეკვატური სოციალური დაცვა, ღირსეული ხელფასები, პროგრესული საგადასახადო სისტემა ან კარგად რეგულირებადი ფინანსური სისტემა), «იმიტომ, რომ ქვეყანა დაკარგავს კონკურენტუნარიანობას, სამუშაო ადგილები დაიკარგება და თქვენ დაზარალდებით»

როგორც მდიდარ, ასევე ღარიბ ქვეყნებში ელიტა დაპირებას იძლეოდა, რომ ნეოლიბერალური პოლიტიკა ეკონომიკური ზრდის დაჩქარებასთან მიგვიყვანდა, ხოლო ამ ზრდის სარგებელი «ზევიდან ქვევით ჩამოიღვრებოდა» და ღარიბების ჩათვლით, ყველა უკეთ შეძლებდა ცხოვრებას. მაგრამ ამისთვის მშრომელები უნდა დათანხმებულიყვნენ უფრო დაბალ ხელფასებს, ხოლო მოქალაქეები მნიშვნელოვანი სახელმწიფო პროგრამების დაფინანსების შემცირებას.

საკუთარი დასახელების მიუხედავად ნეოლიბერალიზმის ეპოქა საკმაოდ შორს აღმოჩნდა ლიბერალიზმისგან. ის თავს გვახვევდა ინტელექტუალურ ორთოდოქსიას, რომლის დამცველებიც უკიდურეს შუწყნარებლობას ავლენდნენ მათ მიმართ, ვინც მათ არ ეთანხმებოდა.

ელიტა აცხადებდა, რომ მისი დანაპირები მეცნიერულ ეკონომიკურ მოდელზეა დაფუძნებული და «კვლევებზე, რომლებიც ფაქტებს ემყარება». და 40 წლის შემდეგ, ჩვენ გვაქვს შემდეგი ციფრები:

• ეკონომიკის ზრდის ტემპები შემცირდა
• ზრდის ნაყოფი მთლიანად ერგო ერთეულებს, რომლებიც «კენწეროში იყვნენ».
• ხელფასების სტაგნაციის პირობებში საფონდო ბაზრების ინდექსები გამალებით იზრდებოდა, შემოსავლები და სიმდიდრე ზევით მიემართებოდა, ქვევით კი არ ჟონავდა.

როგორ შეიძლება ხელფასების ზრდის შეზღუდვამ (კონკურენტუნარიანობის მიღწევის და შენარჩუნების მიზნით) და სახელმწიფო პროგრამების (ხარჯების) შემცირებამ ხელი შეუწყოს ცხოვრების დონის ზრდას? რიგითი მოქალაქეები გრძობდნენ, რომ მათ გაფუჭებული საქონელი მიყიდეს. ისინი მართლები იყვნენ, როდესაც თავს მოტყუებულად გრძნობდნენ.

დღეს ჩვენ ამ დიდი პოლიტიკური სიცრუის შედეგებს ვიმკით: ელიტების და ნეოლიბერალიზმის მიმართ უნდობლობა გაჩნდა. ასევე უნდუბლობა გაღრმავდა იმ კორუმპირებული პოლიტიკურის სისტემის მიმართ, რომლის მეშვეობითაც ეს შესაძლებელი გახდა.

რეალობა კი ამგვარია: დასახელების მიუხედავად ნეოლიბერალიზმის ეპოქა უკიდურესად შორს აღმოჩნდა ლიბერალიზმისგან. ის ინტელექტუალურ ორთოდოქსიას გვახვევდა თავს, რომლის დამცველებიც უკიდურეს შეუწყნარებლობას ავლენდენ მათ მიმართ, ვინც მათ არ ეთანხმებოდა. არაორთოდოქსალური შეხედულებების მქონე ეკონომისტებს ისე ეპყრობოდნენ, როგორც ერეტიკოსებს, რომელთაგანაც თავის არიდება სჯობს, საუკეთესო შემთხვევაში კი რამდენიმე განცალკევებულ ინსტიტუტში იზოლირება. ნეოლიბერალიზმი არ გავდა იმ «ღია საზოგადოებას», რომელზეც კარლ პოპერი წერდა. როგორც ჯორჯ სოროსი აღნიშნავს, პოპერი აღიარებდა, რომ ჩვენი საზოგადოება წარმოადენს რთულ, მუდმივად ევოლუციონირებად სისტემას და რაც უფრო მეტს ვგებულობთ, მით უფრო მეტად ცვლის ჩვენი ცოდნა ამ სისტემის ქცევას.

თუ 2008 წლის ფინანსურმა კრიზისმა ვერ გვაიძულა გაგვეგო, რომ დაურეგულირებელი ბაზრები არ მუშაობენ, მაშინ ამას ზუსტად შეძლებს კლიმატის კრიზისი: ნეოლიბერალიზმს ჩვენი ცივილიზაციისთვის სიკვდილი მოაქვს. და როგორც ჩანს, დემოგოგები, რომელთაც სურთ რომ ჩვენ მეცნიერებას და ტოლერანტობას ზურგი ვაქციოთ, მხოლოდ გაართულებენ ჩვენს მდგომარეობას.

ჩვენი პლანეტის და ცივილიზაციის გადარჩენის ერთადერთი გზა – ესაა ისტორიისთვის ახალი დასაბამის მიცემა. ჩვენ უნდა აღვადგინოთ განმანათლებლობის სული და კვლავ თაყვანი უნდა ვცეთ თავისუფლების ფასეულობებს, ცოდნის პატივისცემას და დემოკრატიას.

კორონა და ახალი პოლიტიკური რეალობა:

1. მსგავსი კრიზისების დროს კარგად ჩანს რამდენად დაუცველია ისეთი ეკონომიკები, რომლებიც არაფერს არ აწარმოებენ და მინდობილი არიან ე.წ თავისუფალ ბაზარს. ჩაიკეტა საზღვრები, ეს ნიშნავს მხოლოდ ერთს რჩები ელემენტარული რესურსების გარეშე და ფინანსური კაპიტალიზმი ვერაფერში ვერ გშველის. ამიტომ კრიზისი აჩვენებს აუცილებლობას და უპირატესობას თვითკმარი ეკონომიკების.

2. ღია საზოგადოება ესეთ კრიზისების დროს არის საშიში და ვირუსის გავრცელების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტი. შესაბამისად ეხლა გადარჩენა არა ღიაობაშია, არამედ პირიქით უფრო ჩაკეტილ საზოგადოებაშია. რაც უფრო ჩაკეტილია საზოგადოება, მით უფრო დაცულია ის.

3. გლობალიზაცია აღმოჩნდა ერთ-ერთი მიზეზი ეპიდემიის გავრცელების. ანუ გლობალიზაცია, რომდლიც ადრე როგორც სიკეთე იყო წარმოჩენილი, დღეს მოიტანს ვირუსების, დაავადებების ყველაზე მაშტაბურ ეპიდემიებს. შესაბამისად ის ფასი რაც გლობალიზაციისთვის უნდა გადავიხადით აღმოჩნდა იმაზე დიდი, ვიდრე ის სიკეთე რაც მას მოაქვა.

4. ეგოიზმის ეპოქა რომელიც სამომხმარებლო სიხარბეში იყო ჩადებული, აღმოჩნდა დამღუპველი. აღმოჩნდა რომ ბუნების ესეთი დაუნდობელი ექსპლუატაცია თავის პასუხებს იძლევა. თუმცა თანამედროვე მწვანეები ამაზე პასუხი არ არის, საჭიროა ახალი ეკონომიკური პარადიგმები და ახალი სოციალური პრინციპები, სადაც ეგოიზმის დათრგუნვაზე, პასუხისმგებლიბაზე და გარემოს გაფრთხილებაზე იქნება ორიენტირებული.

5. საზოგადოების სოციალური ცვლილება. აღმოჩნდა რომ ამ ეპიდემიას კერძო მიდგომებით ვერ გავუმკლავდებით. ის ვისაც აქვს ფული, მარტო ვერ გადაურჩება ამ ეპიდემიას. ამიტომ კოლექტიური მოქმედების აუცილებლობა არის ერთადერთი გზა გადარჩენის. კოლექტიური მოქმედებები კი შეუძლებელია სოციალურად დაშლილ საზოგადოებებში. საზოგადოება უნდა იყოს უფრო მეტად თანასწორი, რომ ესეთ გამოწვევებს გაუმკლავდეს.

ავტორი – ნუკრი შოშიაშვილი

გლობალიზაციის გარშემო დისკუსიები აქტუალობას არ კარგავენ. მედია და პოლიტიკოსები ყოველდღიურად ურეცხავენ ტვინებს მოსახლეობას გლობალიზაციის გაფეტიშებით და მის უალტერნატოვაბაზე აპელირებით, მაგრამ მცირე ისტორიული ექსკურსი და ლოგიკური ანალიზი საკმარისია იმისთვის რომ გლობალიზაციის ფარული მხარე დავინახოთ, ის რაზეც მეინსტრიმული მედია საშუალებები საერთოდ არ საუბრობენ.

წარმოგიდგენთ ამერიკელი ჟურნალისტის და ავტორის,  «Greenpeace International»-ის ერთ-ერთი დამფუძნებლის, რექს ვეილერის სტატიის თარგმანს – “გლობალიზაციის ფარული მხარე”.

მიგრანტების მოზღვავებასთან დაკავშირებული შეშფოთება შეიძლება მიჩნეულ იქნას დიდი ბრიტანეთის ევროკავშირიდან გამოსვლის მთავარ ფაქტორად, მაგრამ Brexit-ის მხარდაჭერა 2016 წელს ჩატარებულ რეფერენდუმზე ასევე გლობალიზაციის პოლიტიკის კრახსაც მოასწავებდა. ძველი სკოლის ეკონომისტები მხარს უჭერდნენ გლობალიზაციას იმ მოსაზრებაზე დაყრდნობით, რომ ქვეყნებს კონკურირება უკეთესად შეუძლიათ კაპიტალისტურ ბაზრებზე, ამა თუ იმი პროდუქციის წარმოებაზე სპეციალიზების მეშვეობით, რესურსების ექსპორტის ხარჯზე, ამავდროულად ადგილობრივი წარმოების, კულტურის და დამოუკიდებლობის მსხვერპლად გაღების ფასად.

1957 წელს ევროპულმა ქვეყნებმა საერთო ბაზარი შექმნეს ვითომდა ეკონომიკის დაცვის მოტივით, მაგრამ ეს ხელშეკრულება პირველ რიგში კორპორატიული ელიტის ინტერესებს იცავდა. 1980-იან წლებში მარგარეტ ტეჩერი ბრიტანეთში, რონალდ რეიგანი აშშ-ში და ფრანსუა მიტერანი კი საფრანგეთში ნეოლიბერალურ გადატრიალებას ჩაუდგნენ სათავეში, რომლის დროსაც კერძო საკუთრებას გადასცეს ეკონომიკა და მასზე საზოგადოებრივი კონტროლი მოსპეს. ისინი აცხადებნენ, რომ მდიდრების კიდევ უფრო გამდიდრებით მოსახლეობის ქვედა ფენებიც იხეირებდნენ, მაგრამ ეს რა თქმა უნდა არ მოხდა.

პრივატიზაცია

ევროპული და ამერიკული მრეწველობა დეგრადირდა, როდესაც კორპორაციებმა საკუთარი წარმოება ღარიბ ქვეყნებში გადაიტანეს, სადაც იაფი სამუშაო ძალა იყო და კორპორაციებისთვის კეთილგანწყობილი კანონები მოქმედებდა. მედიაში მოხვდა მსოფლიო ბანკის მემორანდუმი, რომელიც მისი მთავარი ეკონომისტის, ლოურენს სამერსის მიერ იყო ხელმოწერილი. დოკუმენტში პირდაპირი მოწოდება იყო მდიდარი ქვეყნების მიმართ, რათა მათ ტოქსიკური მასალების და საზიანო წარმოებების ექსპორტირება მოახდენათ.

ღარიბი ქვეყნები ვალებში ჩაიფლნენ და რესურსების ძარცვით, ეროვნული კულტურების დეგრადაციით, ომებით, არასტაბილურობით და მდიდრებს და ღარიბებს შორის შემოსავლების უთანასწორობით იტანჯებოდნენ.

მსგავსი პოლიტიკის დამღუპველმა შედეგებმა 1999 წელს სიეტლში, მსოფლიოს სავაჭრო ორგანიზაციის სხდომაზე ბუნტი გამოიწვია და ასე გაჩნდა ანტიგლობალისტური მოძრაობა. 2008 წლისთვის არაკონტროლირებადი საინვესტიციო ბანკები, რომლებიც ხშირ შემთხვევაში აფიორით მდიდრდებოდნენ და სასესხო ვალდებულებებს უჭერდნენ მხარს, გაკოტრდნენ და შემდგომ სახელმწიფოსგან მოითხოვეს დახმარება, ღარიბი თანამოქალაქეების და საშუალო კლასის გადასახადის გადამხდელების ხარჯზე.

Brexit-ის მოძრაობა ინგლისში ნაწილობრივ იყო იმ მოქალაქეების აჯანყებაც, რომელთაც გლობალიზაციის წყალი არ გადაესხათ: გაჭირვებული მუშათა კლასის, რომელთაც უმუშევრობა, ქამრების შემოჭერის პოლიტიკა და შესაბამისად სოციალური დახმარების შემცირება ემუქრებოდა. ევროკავშირი ეკონომიკურად სრულ სუვერენიტეტს აძლევდა ბანკებს და კორპორაციებს, მაგრამ არ ინდობდა საბერძნეთის და კვიპროსის მსგავს სუსტ ქვეყნებს, რომლებიც მათი მითითებების იგნორირებას ახდენდნენ. საბერძნეთის ყოფილმა ფინანსთა მინისტრმა, იანის ვარუფაკისმა «ევროკავშირის ანტიდემოკრატიული ინსტიტუტები» დაადანაშაულა, რომელთაც «შეუძლებელი გახადეს მათი ქვეყნისთვის საერთო ბაზარზე დარჩენა და სუვერენიტეტის შენარჩუნება».

იტალიის ფინანსთა მინისტრმა პიერ კარლო პადაონმა «The Guardian»-თან ინტერვიუში განაცხადა, რომ «Brexit-ს დომინოს პრინციპი ექნება»

გლობალიზაციამ და ნეოლიბერალიზმმა ნეგატიურად იმოქმედა მასების ჯანმრთელობაზე, განათლებაზე და სოციალურ უსაფრთხოებაზე, ადგილობრივი დამოუკიდებლობის და ინდუსტრიული კორპორატოკრატიის საზოგადოებრივი წესრიგის შეცვლით, რომელიც ოჯახს და საზოგადოებას ანგრევს.

გლობალიზაცია მდიდრების მიერ მოფიქრებული პრივატიზაციის სქემა აღმოჩნდა, რომელიც ეკონომიკის კონტროლისკენ და პოლიტიკური ძალაუფლების ქონისკენ ისწრაფვის.

ტოქსიკური მასალების საცავები

1987 წელს გარემოს დაცვის და განვითარების საერთაშორისო კომისიის მოხსენებაში შემოთავაზებული იყო «მდგრადი განვითარების» იდეა, რომელიც საბაზრო ეკონომიკების შემდგომ ზრდას და საბაზრო მექანიზმების გამოყენებას გარემოზე გლობალიზაციის ზემოქმედების რეგულირებას ითვალისწინებდა. მაგრამ ბაზრის მიერ მართულმა პოლიტიკამ გარემოს მიმართ რესურსების მოხამრების და გამოფიტვის ტემპი დააჩქარა, წიაღისეული საწვავის ხარჯები გაზარდა და გლობალურ დათბობასთან მიგვაახლოვა; ამავდროულად მდიდრები კიდევ უფრო გაამდიდრა და ტოქსიკური კვალი დატოვა მსოფლიოს უღარიბეს ქვეყნებში მშრალი მდინარეების და გამოფიტული ნიადაგის სახით.

⇒ გლობალიზაციის რეალური საფასური 1984 წელს გამოჩნდა, როდესაც მეთილიზოციანატის ორთქლის გამოსროლამ პესტიციდების წარმოებით დაკავებული კომპანიის, Union Carbide-ის ქარხანაში ქალაქ ბხოპალეში (ინდოეთი) 4000-მდე ადამიანის მომენტალური სიკვდილი გამოიწვია და მიახლოვებით 20 000-ის – შემდგომი 20 დღის განმავლობაში. 100 000 ადამიანზე მეტი სუნთქვითი დისფუნქციის მსხვერპლი გახდა, დასახირჩრდა და მხედველობა დაკარგა.

ბხოპალის ტრაგედია

1991 წელს ბხოპალის სასამართლომ Union Carbide-ის გენერალური დირქტორი, უორენ ანდერსონი არა განზრახ მკვლელობაში დაადანაშაულა, მაგრამ ამის მიუხედავად არც აშშ-ის და არც ინდოეთის ხელისუფლებამ არ მოახდინა აღნიშნული პიროვნების ექსტრადაცია სასამართლოს მოთხოვნით. იმ კორპორაციების პრაქტიკული საქმიანობა, რომლებიც ტოქსიკური წარმოებების ექსპორტს ახდენდნენ, რათა ღარიბი ქვეყნების მოსახლეობა აღმოჩენილიყო რისკის ქვეშ და არა მათი საკუთარი, სხვანაირად «დაბინძურების საცავის ეფექტი»-ის სახელითაა ცნობილი.

2013 წელს ესპანეთის სანაპიროზე წყალმა 10-მეტრიანი მკვდარი კაშალოტი გამორიყა. მის მუცელში 17 კგ. პლასტიკური განავი აღმოაჩინეს. ყოველწლიურად კაციობრიობა 15 მლრდ. კგ. ნაგვით ასაჩუქრებს ოკეანეს საყოფაცხოვრებო ნარჩენების და კონტეინერმზიდების განაჟონის სახით. თევზები და ზღვის ძუძუმწოვრები პლატიკური ნაგვით იკვებებიან, რომლის მონელებაც შეუძლებელია და ისინი მუცლის ხეთქვით კვდებიან.

გლობალიზაცია ახალისებდა (და ზოგიერთ შემთხვევაში აიძულებდა კიდევაც) რომ ქვეყნებს ეკოლოგიური კანონები შეემსუბუქებინათ. შედეგად მივიღეთ გაუტყეურება, აგრესიული და სახიფათო მცენარეების გავრცელება, გლობალური ბიომრავალფეროვნების დაკარგვა და სასოფლო-სამეურნეო კულტურების გენეტიკური მრავალფეროვნების შემცირება.

2003 წელს დეოტ ერნფელდმა რატგერის უნივერსისტეტიდან, აშშ-ში ჟურნალ «Conservation and Society»-ში გამოაქვეყნა სტატია «გლობალიზაცია: ბიომრავლეფროვნებაზე, გარემოზე და საზოგადოებაზე ზემოქმედება»  «ეკოლოგიური და გლობალიზაციის სხვა სახის ზიანის კოტროლის დროს არ შეიძლება ბაზარზე მინდობა», – დაასკვნა მან. «გლობალიზაციის არქიტექტორებმა უგულებელჰყვეს ამ სისტემის სოციალური, ბიოლოგიური და ფიზიკური შეზღუდვები»

გლობალიზაციის გავლენა სოციუმზე და ეკონომიკაზე

ომი – გლობალიზაციის ყველაზე დამანგრეველი საფასურია. იარაღით მსოფლიო ვაჭრობა, რომელიც საერთაშორისო კორპორაციების მიერ მოგების წყურვლის სურვილით ხორციელდება, პლანეტაზე უსაფრთხოებას აყენებს საფრთხის ქვეშ.

გლობალიზაციამ ღარიბ ქვეყნებში მცირერიცხოვანი ელიტა გაამდიდრა, მაგრამ საბოლოო შედეგად მდიდრებსა და ღარიბებს შორის შემოსავლების სხვაობის გაღრმავება, უმუშევრობა, სამუშაო ძალის ექსპლუატაცია, პროფკავშირების მუშაობისთვის ხელის შეშლა და ადამიანთა უფლებების შევიწროვება მივიღეთ.

გლობალიზაცია და კორპორაციები

გლობალიზაციის შედეგად ეკონომიკებმა შედარებით ცალმხრივი იერი მიიღეს და ხელი შეუწყვეს პროდასავლური კორპორაციების მიერ ღარიბი კოლონიების რესურსების ძარცვის პროცესს. ეროვნული ეკონომიკის მშენებლობა რესურსების ექსპორტის საფუძველზე კატარასტროფით დამთავრდა. 70-იან წლებში დიდი ბრიტანეთის და ნიდერლანდების ეკონომიკებმა ჩრდილოეთის ზღვაში ნავთობის და გაზის მოპოვების ბუმი გაიარეს. ნავთობის და გაზის მოპოვების ზრდამ სიუხვის ილუზია შობა და ამავდროულად ადგილობრივ წარმოებას და ეკონომიკურ უსაფრთხოებას გამოუთხარა ძირი. ბრიტანელი პრემიერ-მინისტრი მარგარეტ ტეჩერი კორპორაციების მიმართ კეთილგანწყობილი იყო და ნავთობისგან მიღებული შემოსავლები იმისთვის გამოიყენა, რომ კორპორაციების გაფართოვების სუბსიდირება მოეხდინა, ომები ეწარმოებინა და საბანკო იმპერიები გაემდიდრებინა.  რესურსების ექსპლუატაციამ შესაძლოა ეროვნული ვალუტის გამყარების დროებითი შთაბეჭდილება შექმნას, მაგრამ საბოლოოდ ეს ექსპორტის გაძვირებას იწვევს, აზიანებს წარმოებას და ადგილობრივ ეკონომიკას და მუშათა კლასს სამუშაოს და გარანტიების გარეშე ტოვებს.

1977 წელს ჟურნალ «The Economist»-მა სპეციალური ტერმინი «ჰოლანდიური სენი» მოიფიქრა აღნიშნული პოლიტიკის შედეგების აღსაწერად. თავის წიგნში «სიუხვის პარადოქსი» ტერი კარლი ხსნის თუ რატომაა ნავთობი «რესურსული წყელვა», რაც საკუთარ თავზე იწვნია ნიგერიამ, ინდონეზიამ, ვენესუელამ, ირანმა, კანადამ და სხვა ქვეყნებმა. ნავთობით მდიდარი ქვეყნები ნავთობის მრეწველობის მფარველებს იზიდავენ, რომლებიც თავის მხრივ მათთვის სასურველ პოლიტიკურ კანდიდატებს აძლევენ ხმას. ქვეყნები, რომლებიც რესურსული კოლონიების როლში გვევლინებიან ადამიანთა უფლებების მკაცრი დარღვევებით და ბუნებრივი გარემოს გაჩანაგებით იტანჯებიან. კანადის ხელისუფლებამ  წიაღისეულის საწვავის კომპანიების სუბსიდირება მოახდინა და 14 მლრდ. კანადური დოლარის ინვესტირება მოახდინა, რამაც მრეწველობაში 340 000 სამუშაო ადგილის დაკარგვა გამოიწვია.

გლობალიზაცია ქვეყნებზე ზემოქმედებას ახდენს, რის შედეგადაც ისინი სახელმწიფო ქონების გადაცემას ახდენენ კერძო საკუთრებაში; ის აუფასურებს მათ ვალუტებს საექსპორტო ფასებზე «კონკურენტუნარიანობის» შესანარჩუნებლად და სატარიფო სტრუქტურებზე უარის თქმის გამო, რომლებიც ადგილობრივ ეკონომიკას იცავენ.

ნეოლიბერალურლმა პოლიტიკამ დაბეგვრის ტვირთი კორპორაციებიდან მუშათა კლასზე გადაიტანა. შედეგად ცენტრალიზებულმა გლობალურმა საბანკო ბიზნესმა რამდენიმე ბანკის სქემებთან მიმართებაში მთელი მსოფლიო მოწყლვადი გახადა. არცერთი ეს ეპიზოდი არ წარმოადგენს გარემოებათა შემთხვევით დამთხვევას; ეს უფრო ნეოლიბერალური კორპორატოკრატიის განზრახვების შედეგია.

სავაჭრო ხელშეკრულებები

ჩრდილოეთამერიკული თავისუფალი ვაჭრობის ზონა (NAFTA, 1994), ტრანსატლანტიკური პარტნიორობა (TPP, 2016) და სხვა სავაჭრო ხელშეკრულებები შემუშავებული იყო კორპორაციების მოგების გასაზრდელად. NAFTA და ТРР კორპორაციებს უფლებას აძლევს უჩივლონ მთავრობებს და ეს პროცესები კერძო, საიდუმლო სასამართლოებში მიმდინარეობს. 2013 წელს, როდესაც კანადის პროვინცია კვებეკმა მორატორიუმი მიიღო ნავთობის და გაზის ფრეკინგზე, რათა მიწის და წყლის დაბინძურება შეეჩერებინა, ამერიკულმა ნავთობის და გაზის კომპანია Lone Pine Resources-მა  250 მლნ. დოლარზე NAFTA-ს სახელით კანადის წინააღმდეგ სარჩელი შეიტანა და განაცხადა, რომ მორატორიუმი «თვითნებური და არაკანონიერი ანულირება» იყო კომპანიის უფლებისა მოეპოვებინა ნავთობი და გაზი.

როდესაც ონტარიოს პროვინციამ მიიღო კანონი ბუნების დამზოგავი განახლებადი ენერგიის შესახებ (Green Energy Act), ტეხასის ენერგეტიკულმა კომპანიამ Mesa Power-მა მათ წინააღმდეგ საქმე აღძრა.  როდესაც კანადის ხელისუფლებამ აკრძალა ММТ, ნეორტოქსინი, რომელიც ალცჰეიმერის დაავადებასთანაა დაკავშირებული,  Ethyl Corporation-მა მოითხოვა და მიიღო კიდევაც 13 მლნ. ამერიკული დოლარი. ამერიკულმა კომპანია S.D. Myers-მა,  რომელიც ტოქსიკური ნარჩენების გამოსროლაზე იყო პასუხისმგებელი, კანადას სასამართლოში უჩივლა იმ მოტივით რომ ბეჭვდითი პლატების ექსპორტი აიკრძალა. ასევე ამერიკულმა კომპანია Sun Belt-მა უჩივლა კანადას წყლისდაცვითი კანონმდებლობის მიღების გამო; სხვა უამრავმა კორპორაციამაც აღძრა არაერთი საქმე ასობით მილიონი დოლარის ღირებულებაზე, როდესაც სხვადასხვა ქვეყნის მთავრობამ გარემოსდაცვითი და საკუთარი მოსახლეობის კეთილდღეობის გაუმჯობესებაზე ორიენტირებული ნაბიჯები გადადგა.

როდესას აშშ-ში მილსადენი Keystone XL აკრძლეს, კანადურმა კოპანიამ TransCanada-მ 15 მილიარდი დოლარის კომპენსაცია მიიღო. Exxon Mobil-მა, Dow Chemical-მა და სხვა კორპორაციოებმა საერთო ჯამში 600-ზე მეტი სარჩელი შეიტანეს სხვადასხვა მთავრობების წინააღმდეგ. ცნობილი ეკონომისტები, ჯოზეფ სტიგლიცი და ადამ ჰერში Marketwatch-ში წერდნენ, რომ ეს სავაჭრო ხელშეკრულებები «ღია კონკურენციას აფერხებენ და მომხმარებლებისთვის ფასებს ზრდიან».  ესაა გლობალიზაციის სახე, კორპორატიული შეთქმულება დემოკრატიის წინააღმდეგ.

ლოკალურ დონეზე ზოგიერთი ქვეყანა ამ ტენდენციებს შეცვლას ცდილობს საწინააღმდეგო მიმართულებით. 2008 წელს ისლანდიამ უკვე წარმოადგინა ასეთი მოდელი, როდესაც დამნაშავე ბანკირების წინააღმდეგ საქმე აღძრა, იმის მაგივრად რომ მათ დახმარებოდა. იქ ბანკებში ახალი დირექცია დაამტკიცეს, მათი კაპიტალიზირება მოახდინეს და ორიენტაცია შეუცვალეს საზოგაოდების ინტერესების დაცვის მიმართულებით. მათ მოახდინეს კრონის დევალვაცია 60%-ით, რამაც საშუალება მისცა მაღალი ხელფასები შეენარჩუნებინათ, იმპორტი შეზღუდეს და ადგილობრივი წარმოების და ტურიზმის განვითარებას მიჰყვეს ხელი.

ლოკალიზაცია – ესა არის წამალი გლობალიზაციის წინააღმდეგ, პირველი ნაბიჯი ადამიანების უფლებების აღდგენის და ნაციონალური ეკოსისტემის განახლების გზაზე.

მაშინ როდესაც უამრავმა ცნობილმა ეკონომისტმა და ექსპერტმა აღიარა, რომ მსოფლიოს 2008 წლის გლობალური კრიზისი მათ გამორჩათ და მისი პროგნოზირება ვერ შეძლეს, ხანდახან გრიპის ეპიდამიას ან უეცარ მიწისძვრასაც კი ადარებდნენ მას, უამრავი მემრაცხენე ამ დროს აღტკინებული იყო: კანადელმა ანტიგლობალისტმა, ნაომი კლაინმა ფინანსურ კრიზისამდე 1 წლით ადრე შეძლო იმის ახსნა და წინასწარ გამოცნობა თუ საით მიექანებოდა ნეოლიბერალური კაპიტალისტური ეკონომიკა.

მისი “შოკის დოქტრინა” – გლობალიზაციის და ნეოლიბერალური ექსპანსიის ისტორია მესამე სამყაროს ქვეყნებსა და აშშ-ში. კლაინის ძირითადი ინტუიცია შემდეგნაირად ჟღერს:

იმისთვის რომ ქვეყანაში დამყარდეს არარეგულირებადი ბაზრის პრინციპები, ნეოლიბერალურ ეკონომიკას ესაჭიროება რყევები, კრიზისები და კატასტროფები. უფრო მეტიც, ნეოლიბერალიზმი პირდაპირ კავშირშია მათ კვლავწარმოებასთან.

რაც არ უნდა იყოს კრიზის მიზეზი – ქარიშხალი “კატრინა”, აზიური ფინანსური კრახი, სამხედრო გადატრიალებები ლათინურ ამეირკაში, საბჭოთა კავშირის დაშლა, ტიანანმენის მოედანზე დემონსტრანტების ჩაცხრილვა – მოსახლეობის სოციალურ-ფსიქოლოგიური ტრავმა არის ხელსაყრელი ნიადაგი, რომლის დროსაც იზრდება “უხილავი ხელის” და არარეგულირებადი ბაზრების მიმართ ირაციონალური რწმენა. პატარა გამარჯვების მომტანი ომი და შემდგომი პატრიოტული აღმავლობა, ნეოლიბერალიზმის კიდევ ერთი ინსტრუმენტია. რომ არა ფოლკლენდის ომი, ტეტჩერი ალბათ ვერ შეძლებდა ნეოლიბერალური რეფორმების გატარებას დიდ ბრიტანეთში. (შეგიძლიათ პარალელი გაავლოთ 2008 წლის აგვისტოს ომთან და სააკაშვილის მიერ გატარებულ ნეოლიბერალურ რეფორმებთან)

მომენტებში “შოკის დოტრინის” კითხვა ცოტა რთულია – ეს გულმხურვალე ანტიკაპიტალისტური პამფლეტია, რომელიც სხვების უბედურებაზე ხელის თბობის მოყვარულ თავისუფალ ბაზარს არ ინდობს და მიწასთან ასწორებს.

თუ კლაინს ანალოგიის მოყვანა სურს, მაშინ დარწმუნებული იყავით რომ ის მილტონ ფრიდმანის იდეების რეალიზებას ამ უკანასკნელის თანამშრომლობას შეადარებს პინოჩეტთან და ფსიქიატრიულ სავაადმყოფოებში მსჯავრდებულების წამების ფაქტებსაც მოგიყვანთ. “შოკური თერაპიის” შედეგების პასუხისმგებელი პირების დასახელებისას ნაომი კლაინი დანაშაულების ბაზის მსგავსი რაღაცის შედგენას იწყებს. “შოკის დოქტრინა” ამხელს ნეოლიბერალიზმის წარმატების ცალკეულ ისტორიებს არა პუბლიცისტიკური რიტორიკის დონეზე, არამედ უამრავი დეოკუმენტების და ფაქტების მოშველიების პირობებში. აღნიშული წიგნის გამოსვლამ საკმაოდ დიდი ხმაური გამოიწვია და ჯოზეფ სტიგლიცმა მაგალითად შემდეგი სახის კომენტარი გააკეთა: “ნეოლიბერალიზმის დანაშაულები ბევრად უფრო სერიოზული ხასიათისაა, ვიდრე ეს ნაომი კლაინს ჰგონია”

გლობალიზაციის მომხრეები პირველ რიგში ამერიკელ ეკონომისტებსა და პოლიტოლოგებში ჰყავს, რომლებიც მის პროპაგანდას პიდაპირ რელიგიური მოწადინებით ეწევიან, როგორც ამის შესახებ სახელოვანმა თეოლოგმა ჰარვი კოქსმა აღნიშნა თავის სტატიაში “ბაზარი- როგორც ღმერთი.” შეერთებულ შტატებში თვით ბევრი, სხვა მხრივ საღად მოაზროვნე პოლიტიკური თუ ეკონომიკური ლიდერი გლობალიზაციის ამ მესიანისტური დაპირებების ხიბლის ქვეშ მოექცა. 

გლობალიზაციის დოქტრინა არის ლამაზად შეღებილი ფასადი, რომლის საშუალებითაც იგი თავის ამა თუ იმ მსხვერპლს მესამე მსოფლიოს ქვეყნებში ამშვიდებს და მისი ყურადღება გადააქვს სხვა თემებზე, სანამ მდიდარი ქვეყნები ღარიბ ქვეყნებს რესურსებისგან ფიტავენ და ისეთ მდგომარეობაში აყენებენ, რომ ვერასოდეს შეძლონ იმპერიული ძალებისადმი წინააღმდეგობის გაწევა.

ამავდროულად მან ახალი იმპერიალისტები უნდა დაარწმუნოს იმაში, რომ “განუვითარებელი” ქვეყნები თვითონვე არიან თავიანთ სიღარიბეში დამნაშავე კორუფციის, კლანურობის და საკუთარი შანსების გამოყენების უუნარობის გამო. მოსაზრება, რომ თითქოს ღია ბაზრები ყველას კეთილდღეობას ნიშნავს, აბსოლუტური სისულელეა – ბუნებრივია, არა ტრანსნაციონალური კორპორაციებისთვის, რომლებმაც იზრუნეს საამისოდ და ფლობენ ამ ბაზრებით მანიპულირების ძალასა და რესურსებს.

თვით ჯოზეფ სტიგლიცი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ეკონომიკის დარგში და თანამედროვეობის ერთ-ერთი ყველაზე ავტორიტეტული ეკონომისტი შემდეგ დასკვნამდე მივიდა:

ჯოზეფ სტიგლიცი

“დღესდღეობით ცნობილია, რომ საერთაშორისო სავაჭრო ხელშეკრულებები, რომელთა შესახებაც შეერთებული შტატები რამდენიმე წლის წინ ასე ამაყად საუბრობდნენ, მესამე მსოფლიოს ქვეყნების მიმართ მეტად არაკეთილსინდისიერი ნაბიჯი გამოდგა. გლობალისტების პრობლემა მათი ფუნდამენტალისტური საბაზრო იდეოლოგიაა, მათი რწმენა თავისუფალი, არარეგულირებადი ბაზრებისა, რწმენა, რომელიც არც თანამედროვე თეორიას და არც ისტორიულ გამოცდილებას არ ემყარება”

გლობალიზაციამ არცერთ შემთხვევაში, მესამე მსოფლიოს არცერთ ცალკე აღებულ ქვეყანაში არ გამოიწვია კეთილდღეობის ზრდა, ასევე არცერთ, დღეს არსებულ 24 მაღალგანვითარებულ კაპიტალისტურ ქვეყანათაგანს არ მიუღწევია იმ სიმაღლეებისთვის, რომელნიც დღეს უპყრიათ გლობალიზაციის დოქტრინის მიერ ნაქადაგები რეცეპტებით. გლობალიზაიას, ოსვალდო დე რივეროს ტერმინოლოგიით თუ ვიტყვით, არ აღმოუცენებია “NIC” – newly industrialized countries – ახლად ინდუსტრიული ქვეყნები, როგორებიცაა “აზიური ვეფხვები” და ა.შ. გლობალიზაციის პროდუქცია 130 “NVE” – non-viable economies – [სიცოცხლის უუნარო ეკონომიკები] ან, უფრო უარესი “UCE” – ungovernable chaotic entities – [უმართავი ქაოტური ერთეულები].

ჯერ კიდევ 1841 წელს აშშ-ში გერმანიიდან ემიგრირებული ეკონომიკის თეორიტიკოსი ფრიდრიხ ლისტი თავის ძირითად ნაშრომში “პოლიტიკური ეკონომიის ნაციონალური სისტემა” წერდა:

“ვინც მაღალ სიმაღლეებზე მწვერვალს მიაღწია, 1მათი საყვარელი და თან მოხერხებული ტრიუკია იმ კიბის გადაგდება, რომლის საშუალებითაც ისინი ამ სიმაღლეზე ავიდნენ, რათა სხვამ ვერავინ ვერ შეძლოს მათსავით ამოსვლა”.

ეკონომიკის შესახებ ანგლო-ამერიკული სწავლების დიდი ნაწილი და მთელი გლობალიზაციის თეორია მეტი არაფერია, თუ არა “კიბეების გადაგდების” შელამაზების მცდელობა.

თუკი ყოფილ საბჭოთა კავშირს არ გავითვალისწინებთ, უმნიშვნელოვანესი ინდუსტრიული ქვეყნები – დიდი ბრიტანეთი, აშშ, გერმანია, საფრანგეთი, შვედეთი, ბელგია, ნიდერლანდები, შვეიცარია, “აზიური ვეფხვები” (სამხრეთ კორეა, სინგაპური, ჰონ-კონგი, ტაივანი) – ყველა მათგანმა მეტნაკლებად ერთნაირი გზით და საშუალებით მიაღწია წარმატებას: ეკონომიკური პროტექციონიზმით. მათ საკუთარი ბაზრები მაღალი საბაჟო ტარიფებისა და კიდევ ბევრი “არასატარიფო” სავაჭრო დაბრკოლების შექმნის გზით გააძლიერეს. დიდმა ბრიტანეთმა თავისუფალი ვაჭრობა, მაგალითად, მხოლოდ 1840-იან წლებში დაუშვა, როდესაც თვითონ დიდი ხანი იყო მსოფლიოს წამყვანი ინდუსტრიული ქვეყანა. 1790-იდან 1940 წლამდე შეერთებული შტატები მსოფლიოში ბაჟებითა და სავაჭრო ბარიერებით ყველა უფრო კარგად დაცულ მაკროეკონომიკას წარმოადგენდა. ერთადერთი ქვეყანა, სადაც 1970-იან და 1980-იან წლებში არცერთი იაპონური ავტომანქანა არ მოძრაობდა, სამხრეთ კორეა იყო, რომელიც ამ პერიოდში საკუთარი საავტომობილო ინდუსტრიის ოგრანიზებას იწყებდა.

თითოეულმა ამ ოდესღაც “განვითარებადმა” ქვეყანამ სხვადასხვა მეთოდით მოიპოვა პროგრესული ტექნოლოგიები იმ ქვეყნებისგან, რომლებიც მათ განვითარებას უწყობდნენ ხელს, იკვლევდა და აანალიზებდა ამ ტექნოლოგიებს და შემდეგ მიზნობრივად დებდა ინვესტიციებს მათ გაუმჯობესებასა და განვითარებაში. სახელმწიფო იცავდა და მხარს უჭერდა წარნატებულ კომპანიებს, რომლებშიც ექსპორტიორობის პოტენციალს ხედავდა. იმისთვის რომ საკუთარი პროდუქციით ჩაენაცვლებინათ იმპორტული საქონელი ეს ქვეყნები მასობრივი სუბვენციებით, ხშირად ხარჯიანობის გათვალისწინების გარეშე, ეხმარებოდნენ არაკონკურენტულ ადგილობრივ საწარმოებს. 

მოკლედ რომ ითქვას, მსოფლიოში არსებული მცირერიცხოხვანი წარმატებული ეკონომიკები ზუსტად იმის საწინააღმდეგოს აკეთებდნენ, რაც მათ გლობალიზაციის გურუთა მიხედვით უნდა გაეკეთებინათ. ყველა იმ შემთხვევაში, როდესაც ამა თუ იმ სახელმწიფოს სხვა არჩევანი არ გაუკეთებია, გარდა გლობალიზაციის პრინციპების ცხოვრებაში გატარებისა – “თავისუფალი ვაჭრობის” შემოღება, კომუნალური საწარმოების გაყიდვა, კაპიტალის გადაადგილებაზე კონტროლის მოხსნა, საკუთარი მეწარმეებისთვის პრივილეგიების გაუქმება და ა.შ. კატასტროფული შედეგები იქნა მიღებული.

1981 წლიდან აშშ ცდილობდა მესამე მსოფლიოს ქვეყნების სუვერენიტეტის შესუსტებას, რათა მათი დამოკიდებულება მაღალგანვითარებულ კაპიტალისტურ ქვეყნებზე უფრო გაძლიერებულიყო და მათი ერთ ძალად ორგანიზება და მდიდარი ქვეყნებისაგან სამართლიანი სავაჭრო პირობების შექმნის მოთხოვნა არ წამოყენებულიყო. ამ სტრატეგიის განხორციელების ბერკეტებად გამოყენებულ იქნენ მსოფლიო ბანკი და საერთაშორისო სავალურო ფონდი.

გასათვალისწინებელია, რომ სსფ და მსოფლიო ბანკი პრინციპში აშშ-ის ფინანსთა სამინისტროს მოადგილე ორგანიზაციებს წარმოადგენენ. ორივეს რეზიდენცია მდებაროებს ქალაქ ვაშინგტონის ჩრდილო-დასავლეთში მე-19 და “ეიჩ” ქუჩებზე და ორივე მათგანი ისეთ სისტემაზეა დაფუძნებული, რომ გადაწყვეტილებები აშშ ფინანსთა მინისტრის თანხმობის გარეშე ვერ მიიღება. 

ვაშინგტონში გამართული ანტიგლობალისტური აქციის მონაწილე საერთაშორისო სავალუტო ფონდს და მსოფლიო ბანკს ეკონომიკურ ტერორისტებად მოიხსენიებს

ადრეულ 1980-იან წლებში აშშ-მ სსფ-ს და მსოფლიო ბანკს მიანიჭეს “მესამე მსოფლიოს”ვალების პრობლემების გადაწყვეტის პრეროგატივა და, უბრალო სიტყვებით რომ ვთქვათ, თან ორი მითითება მისცეს მათ ამ გზაზე: პირველ რიგში იზრუნეთ იმისთვის, რომ მოვალე ქვეყნები თავიანთი ვალების გასტურმებას ნაწილობრივ მაინც მოემსახურებიან და ოფიციალურად გადახისუუნაროდ არ გამოაცხადებენ თავს, ამასთან, ამ ქვეყნებს იმდენი ფული გამოსძალეთ, რამდენიც შესაძლებელია. 

გაგრძელება იქნება…

ჯერ კიდევ გასული საუკუნის დასაწყისში შემუშავდა მონდიალიზმის კონცეფცია (მონდიალიზმი არის სახელმწიფოების, ერების,  ეკონომიკების, კულტურების გაერთიანება, რომლის მიზანია ეგრეთ წოდებული ერთგვაროვანი, ნაციონალური სახელმწიფოებისგან თავისუფალი მსოფლიოს შექმნა). მონდიალისტების საყრდენი – მათი ფინანსური, პოლიტიკური და სამხედრო სიძლიერის ძირითადი ბაზა, აშშ-ში მდებარეობს.

დღეისათვის ამ გლობალური წარმონაქმნის პოლიტიკური ინტერესების განხორციელებისათვის სამი ძირითადი მონდიალისტური ორგანიზაცია არსებობს:

პირველი – “საერთაშორისო ურთიერთობათა საბჭო” (რომელიც 1921 წელს ამერიკელმა ბანკირმა მორგანმა დააარსა). ეს არაოფიციალური ორგანიზაცია აშშ-ს მსოფლიო სტრატეგიას ამუშავებდა. მისი საბოლოო მიზანი იყო მთელი მსოფლიოს უნიფიკაცია და მსოფლიო მთავრობის ჩამოყალიბება;

მეორე – “ბილდელბერგის კლუბი”. 1954 წელს წელს დაარსდა. იგი აერთიანებს არა მარტო ამერიკელ ანალიტიკოსებს, პოლიტიკოსებს, ფინანსისტებს და ინტელექტუალებს, არამედ დასავლეთ ევროპელ კოლეგებსაც;

მესამე – “სამმხრივი კომისია”. ეს ცენტრი 1973 წელს დაარსდა როკფელერების ოჯახის მიერ, რომელიც იმ დროისთვის 500-მილიარდიან ქონებას აკონტროლებდა. მას სათავეში ედგნენ “საერთაშორისო ურთიერთობათა საბჭოს” და “ბილდელბერგის კლუბის” ამერიკელი წარმომადგენლები. “სამმხრივი კომისიის” პრეზიდენტია დევიდ როკფელერი – “ჩეიზ მანჰეტენ ბანკის” მეპატრონე. კომისიაში 200 წევრი შედის. იგი სამ დიდ სივრცეში ფუნქციონირებს: ა)ჩრდილო და სამხრეთ ამერიკა, ბ) ევროპა), გ)იაპონიის მიერ კონტროლირებადი წყნარი ოკეანის ნაწილი. “სამმხრივი კომისია” მსოფლიო სიმდიდრის 60%-ს აკონტროლებს.

“ბილდელბერგის კლუბის” და “სამმხრივი კომისიის” აღმასრულებელი ორგანოა “ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტო”. აქ შეცდომაში არავინ შევიდეს, სიტყვა ეროვნულის (National) გამო, ვინაიდან ის არ არის აშშ-ის სახელმწიფოს აღმასრულებელი ორგანო. აშშ-ს კონგრესს უფლება არა აქვს, ორგანიზაციის ხელმძღვანელებს ანგარიში მოსთხოვოს.

“ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტო” 1952 წელს, პრეზიდენტ ტრუმენის დროს შეიქმნა. მას მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში 2 მილიონზე მეტი აგენტი და თანამშრომელი ჰყავს. აღჭურვილია უაღრესად მოწინავე ელექტრონული აპარატურით. მის განკარგულებაში მყოფი სუპერკომპიუტერები სააგენტოსთვის საჭირო ინფორმაციას მთელი მსოფლიოდან კრეფენ და აანალიზებენ. საჭირო ინფორმაციის მოსაპოვებლად არაფრად აგდებენ ნაციონალური სახელმწიფოების საზღვრებს და კანონებს, რისი ბოლო და ნათელი დადასტურებაც ე.წ. “სნოუდენის სკანდალი” იყო.

ეს არის გიგანტური საინფორმაციო ცენტრი, რომელიც მთელ მსოფლიოს უსმენს და უთვალთვალებს. მსოფლიოს მონდიალისტური მოდელი სახელმწიფოებისა და ხალხების რაიმე ტიპის სუვერენიტეტს მთლიანად გამორიცხავს.

აქვე უნდა ითქვას, რომ აშშ-ის ფედერალური ბანკი, თავისი უზარმაზარი ფულად-ქონებრივი რესურსებით მთლიანად ტრანსნაციონალური კორპორაციებისა და ბანკების სისტემების საკუთრება. ცხადია, ამ უკანასკნელთა მიღმა ოჯახური კლანები დგანან.

საინტერესოა, რომ “აშშ-ის გადასახადების გადამხდელთა ნაციონალურმა კავშირმა” ფედერალური ვალი, არაუზრუნველყოფილი ვალდებულებების ჩათვლით, 17 ტრილიონი დოლარით განსაზღვრა, რაც ნიშნავს, რომ თითოეულ ამერიკელზე მოდის ფედერალური ხაზინის ვალი 145 ათასი დოლარის მოცულობით.

ამასთან, თვითონ ხაზინა გლობალური მევახშეთა საბირჟო ელიტის, ანუ ზემოთ აღნიშნული კლანების მოვალეა. ამ უკანასკნელთა ინტერესებში შედის სახელმწიფოთა დამოუკიდებელი ეკონომიკის დაკარგვის ორგანიზება და მისი ჩართვა გლობალურ მონდიალისტურ იმპერიაში. ამ მიზნით ნაციონალურ სახელმწიფოებს თავს ახვევენ ეკონომიკის ე.წ. ინტერნაციონალური ნეოლიბერალიზმის მოდელს, რომელიც ცვლის და რომელმაც მომავალში საბოლოოდ უნდა დაიქვემდებაროს ნაციონალური ეკონომიკები. საუბრები “თავისუფალ ბაზარზე”, “ბაზრის თვითრეგულირებაზე” მხოლოდ ინფორმაციული საფარველია საბოლოო მიზნის მისაღწევად.

როგორც ცნობილი გერმანელი ეკონომისტი ფრიდრიხ ლისტი თავის ცნობილ ნაშრომში – “პოლიტიკური ეკონომიის ნაციონალური სისტემა” წერდა, ჩამორჩენილი ქვეყანა, ლიბერალური, ღია საბაზრო ეკონომიკით განვითარებულს ვერასდროს დაეწევა და ეს სისტემა ქვეყნებს მუდმივი სიღატაკისთვის წირავს.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ მონდიალისტურმა ორგანიზაციებმა შეიმუშავეს ქვეყნებზე პოლიტიკური კონტროლის დამყარების ახალი, მანამდე არნახული ტექნოლოგიები. ბოლო ათლწეულების მანძილზე, მათგან მართვად ქვეყნებში პრეზიდენტებისა და პრემიერ-მინისტრების არჩევნები სწორედ “ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტოს” მიერ შერჩეულ კანდიდატებს შორის ტარდება.

“ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტოში” შექმნილია სისტემა “ინკუბატორი”. აქ მიმდინარეობს სათანადო კადრების შერჩევა და აღზრდა, რომლებმაც უნდა დააკომპლექტონ ამა თუ იმ ქვეყნის პოლიტიკური, ინტელექტუალური თუ სამხედრო ელიტა. ისინი ორ ძირითად მოთხოვნას უნდა აკმაყოფილებდნენ; პირველი – უნდა გააჩნდეთ პატივმოყვარეობა, შეეძლოთ, წარმოადგინონ თავი და დაიმსახურონ საზოგადოების მოწონება. მეორე – იყვნენ მართვადნი, ჰქონდეთ კომპრომატი წარსულში, ან ფარული მანკიერება, რათა აუცილებლობის შემთხვევაში კონტროლს დაექვემდებარონ.

ეს სისტემა არჩევს კანდიდატებს და შემდგომში მათ კარიერულ წინსვლას უწევს კოორდინირებას, რაშიც შედის ამა თუ იმ გზით მოწინააღმდეგეთა ჩამოცილება არჩევნებში სასურველი შედეგის მიღწევის მიზნით.

სწორედ ასე იქმნება ე.წ. “კვისლინგები”, რომლებიც ემსახურებიან პატრონებს და მზად არიან, პირადი გამორჩენისათვის უღალატონ საკუთარ ხალხს და სამშობლოს.

კიდევ ერთხელ ხაზგასმით აღვნიშნავთ, რომ ამ ახალი გლობალური ძალების ინტერესები არ ემთხვევა აშშ-ის ნაციონალურ ინტერესებს და თვითონ ეს უძლიერესი სახელმწიფო მონდიალისტებისა და მათი მოწინააღმდეგეების ბრძოლის არეალია. მეტსაც ვიტყვი – ძირითადი ბრძოლები სწორედ იქ მიმდინარეობს. ეს კარგად უნდა ესმოდეთ იმ ადამიანებს, ვისთვისაც ანტიამერიკანიზმი ლამის რელიგიად გადაიქცა.

მორჩილი უმაღლესი რანგის ხელმძღვანელების შექმნასთან ერთად, მონდიალისტები ცდილობენ, მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებზე კონტროლი დაამყარონ და მართვადი, ე.წ. ელიტა შექმნან, რათა ერებს თავს მოახვიონ მათთვის მისაღები ცხოვრების მოდელი, რომლის ბაზისადაც ბოლო დრომდე ე.წ. ამერიკული ცხოვრების წესი გამოიყენებოდა.

სწორედ ამგვარი მოღვაწეობის შედეგად, რომლის ავანგარდში ამ სისტემის საქართველოს ფილიალი “თავისუფლების ინტიტუტი” იყო, მივიღეთ ე.წ. ნაციონალური ელიტა. ამ უკანასკნელმა კი ყველაფერი გააკეთა ზემოთ აღწერილი ინსტრუქციების ცხოვრებაში გასატარებლად, რისი დამანგრეველი შედეგებიც ქართველმა ხალხმა თავის თავზე გამოსცადა.

ნაწყვეტი სოსო მანჯავიძის წერილიდან –  (21.12.2013)  © რეზონანსი

ჯოვანი არიგის სტატიიდან “გლობალიზაცია და არათანაბარი განვითარება”

ჯეიმს გელბრაიტი სვამს კითხვას თუ რამდენად მისაღებია ის, რომ 1990-ანი წლები მიჩნეული იყოს “კაპიტალიზმის ოქროს ხანად”, და არა “როგორც რეფორმირებული სოციალიზმის ოქროს ხანად, მსოფლიოს 2 ქვეყანაში (ჩინეთში და ინდოეთში)“, თუ ჩვენ ყურადღებას გავამახვილებთ იმ საშინელ გაჭირვებაზე , რომელსაც აწყდებოდნენ ისინი, ვინც ასრულებდნენ ჟურნალ “Economist”-ში გაწერილ ნეოლიბერალურ რეცეპტებს, მაშინ ბერვი რამ გახდება ნათელი.

“რეალურად ქვეყნებმა, რომლებიც ზედმიწევნით მისდევდნენ მსოფლიო ბანკის და მსოფლიო სავალუტო ფონდის რეცეპტებს”, მათ შორის არგენტინა და რუსეთი 90-ანების დასაწყისში, “გადაიტანეს 1930-ან წლებში დატრიალებულ დიდ დეპრესიაზე ბევრად უფრო საშინელი კატასტროფები” (Galbraith 2004)

ვერცერთმა ქვეყანამ ვერ მიაღწია შესამჩნევ წარმატებას 1980-ანი წლების დასაწყისიდან, იმიტომ რომ უფრო ზედმიწევნით მისდევდა იდეოლოგიური გლობალიზაციის რეცეპტებს, ვიდრე ქვეყნები, რომლებმაც უგულებელყვეს ეს იდეები. რეალურად ვითარება სრულიად საპირისპირო იყო. “1970-ან წლებში ჩინეთი და ინდოეთი დისტანცირებას ახდენდნენ დასავლური ბანკებისაგან და ასე შესძლეს თავიდან აეცილებინათ სავალო კრიზისი. ისინი განაგრძობდნენ კაპიტალის მოძრაობის კონტროლს  და ნებას არ რთავდნენ სპეკულაციური ბუნების კაპიტალს თავისუფლად ემოძრავა ქვეყნის შიგნით და გარეთ. მათ დღემდე გააჩნიათ მნიშვნელოვანი მძიმე მრეწველობის სახელმწიფო სექტორი. გარდა ამისა, ჩინეთს დღემდე მართავს კომუნისტური პარტია, რომელიც არ წარმოადგენს თავისუფალი ბაზრის მიმართ ლოიალურ ინსტიტუტს. მაშასადამე, ჩვენ სამართლიანად გვიჩნდება კითხვა:

თუ ჩინეთის და ინდოეთის საქმეები მთლად არც ისე ცუდად მიდის, მაშინ რას უკავშირდება ეს? მათ რეფორმებს თუ ეკონომიკის სახელმწიფოს მიერ რეგულირების შენარჩუნებას ? ცნობილი ამერიკელი ეკონომისტი გელბრაიტი დარწმუნებულია, რომ სწორი პასუხი ორივეში მდგომარეობს. მე კი შევეცდებოდი ფორმულირება შემეცვალა და დავაზუსტებდი შემდეგი სახით.”

პირველ რიგში, ინდოეთი და განსაკუთრებით ჩინეთი სრულფასოვნად მონაწილეობდნენ გლობალიზაციის სტრუქტურულ პროცესში, როდესაც ხსნიდნენ საკუთარ ეკონომიკას და დიდ აქცენტს აკეთებდნენ ექსპორტზე ორიენტირებული ინდუსტრიის განვითარებაზე 1980-ანი წლების შუა პერიოდამდე. ასე მათ მოიპოვეს სარგებელი უფრო ფართო და შედარებით მდიდარ ეკონომიკურ სივრცეში მოქმედებით. მაგრამ ისინი ამ ყველაფერს აკეთებდნენ იმ პირობებით, რომლებიც პასუხობდნენ მათ ეროვნულ ინტერესებს და არა დასავლური ქვეყნების ინტერესებს, რომლებიც განასახიერებენ აშშ-ს მიერ გამაგრებულ იდეოლოგიურ გლობალიზაციას.  მათ შორის  ეს ნიშნავდა დერეგულაციის და პრივატიზაციის უფრო ნელ ტემპებს და უფრო ფრთხილ შერჩევით პროცესს,  იმ ქვეყნებთან და რეგიონებთან შედარებით, რომლებმაც გაიარეს იდეოლოგიური გლობალიზაციით გაწერილი შოკური თერაპია და სტრუქტურული რეგულირება.

XX საუკუნის ერთ-ერთ გამორჩეული ამერიკელი, ინსტიტუციონალისტი ეკონომისტი – ჯონ კენეტ გელბრაიტი

მეორე –  ინდოეთის და ჩინეთის უნარი შესწევდათ მონაწილეობა მიეღოთ  სტრუქტურულ გლობალიზაციაში იმ პირობებზე, რომლებიც პასუხობდნენ მათ ეროვნულ ინტერესებს უპირობოდ. ეს ნაწილობრივ  იმით იყო განპირობებული რომ , როგორც გელბრაიტი ამტკიცებს, 1970-ან წლებში ეს ქვეყნები ნაკლებად დამოკიდებულები გახდნენ უცხოურ კაპიტალზე, ვიდრე იგივე ლათინური ამერიკა ან აფრიკა. უცხოური კაპიტალი არასოდეს არის “უსასყიდლო” და მაშინაც, როდესაც ის შემოდის საკმაოდ სარგებლიან პირობებზე, როგორც ეს იყო 1970-ან წლებში, მან შესაძლოა გამოიწვიოს “დამოკიდებულება”, რომელიც შემდგომ სახელმწიფოს შეუზღუდავს შესაძლებლობას გაატაროს საკუთარი ეროვნული ინტერესები. 2003 წელს ჩინეთმა გაუსწრო აშშ-ს და გახდა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების უდიდესი მიმღები მსოფლიოს მასშტაბით. მაგრამ ჩინეთის მზარდი დამოკიდებულება უცხოურ კაპიტალზე ასე თუ ისე ბალანსდებოდა აშშ-ს დრამატული დამოკიდებულებით იაფ ჩინურ პროდუქციაზე და კრედიტებზე, ასე რომ ჩინეთის გააჩნია იმის საშუალება რომ უკარნახოს პირობები ინვესტორთა უმრავლესობას.

მესამე – ინდოეთის და ჩინეთის უნარი, მონაწილეობა მიეღოთ სტრუქტურულ გლობალიზაციაში საკუთარ პირობებზე განიმარტება არა მხოლოდ იმით, რომ ისინი ინარჩუნებდნენ ნაკლებ დამოკიდებულებას უცხოურ კაპიტალზე,  ვიდრე აფრიკის კონტინენტის სახარის სამხრეთით მდებარე ქვეყნები და ლათინური ამერიკა. არანაკლებ მნიშვნელოვანია ინდოეთის და ჩინეთის სხვა თავისებურება, კერძოდ ის ფაქტი, რომ ისინი არ არიან უბრალოდ ერი-სახელმწიფოები, არამედ კონტინენტის სიდიდის სახელმწიფოები და გააჩნიათ მოსახლეობა, რომელიც რიცხობრივად აღემატება ლათინური ამერიკის და აფრიკის მოსახლეობას. გარდა ამისა, ორივე ქვეყანას გააჩნია შიდა და მიმდებარე რეგიონებთან დივერსიფიცირებული წარმოების და საბაზრო გაცვლის  უძველესი ისტორია, რამაც განაპირობა არა მხოლოდ შედარებით კვალიფიციური და უნივერსალური მუშა ხელის არსებობა, არამედ მიკრო წარმოება. ასეთი მემკვიდრეობის პირობებში და საკმაოდ დიდი ინფრასტრუქტურული ინვესტიციების შედეგად შიდა ტრანსპორტირებაში და კომუნიკაციებში ინდოეთი და ჩინეთი იმყოფებოდნენ უკეთეს პირობებში, ვიდრე ეკონომიკურად და პოლიტიკურად ფრაგმენტირებული ლათინური ამერიკა და აფრიკა, რათა შეეთავსებინათ ექსპორტზე ორიენტირებული ინდუსტრიალიზაცია და უცხოური ინვესტიციები საკუთარ არაფორმალურად დაცულ და საკმაოდ შემდგარ შიდა ეკონომიკასთან.

აღსანიშნავია რომ ჩინეთს  გააჩნია დამატებითი უპირატესობა ინდუსტრიალიზაციის პირობებში: იმპორტის ჩამნაცვლებელი ინდუსტრიალიზაცია, ან ექსპორტზე ორიენტირებული ინდუსტრიალიზაცია. გავრცელებული მოსაზრებების საპირისპიროდ, ეს უპირატესობა მდგომარეობს არა დაბალ ხელფასში. უფრო, როგორც აღინიშნებოდა New York Times-ისსტატიაში სახელწოდებით “ჩინური საუკუნე”, ვითარება განპირობებულია წარმოების ტექნოლოგიების ფართო გამოყენებით, რომლებიც შეძლებისდაგვარად ანაცვლებენ ძვირადღირებულ მოწყობილებებს და წარმოების პროცესებს განსწავლული, იაფი სამუშაო ძალა მართავს. ეს მოსაზრება ილუსტრირებულია ავტომობილების ქარხნის Wanfeng-ის გამოცდილებით. ამ ქარხანაში არ არის არც ერთი რობოტი. ამის სანაცვლოდ შემგროვებელი ხაზები დაკომპლექტებულია მრავალი ახალგაზრდა რეკრუტით ჩინეთის ტექნიკური სასწავლებლებიდან, რომლებიც აღჭურვილნი არიან საკუთარი საბურღი ინსტრუმენტებით, ქანჩის გასაღებებით და ა.შ.  ძრავები და ძარები დაგადაადგილდებიან ერთი სამუშაო ადგილიდან მეორეზე არა კონვეირზე, როგორც დასავლურ, კორეულ ან იაპონურ ქარხანებში, არამედ მათი გადატანა ხდება ხელით ან ურიკით. კომპანია არ იყენებს მილიონობით ამერიკული დოლარის ღირებულების ტექნოლოგიურ მოწყობილებებს, ის იყენებს მაღალკვალიფიციურ პერსონალს, რომლის წლიური ხელფასი არის დეტროითში დამწყები მუშის ერთი თვის ხელფასზე ნაკლები.

ეს არის იმის მიზეზი, თუ რატომ შეუძლია ვანფენგს გაყიდოს ხელით აწყობილი ჯიპების მდიდრული  მოდელები $ 8 000 – $ 10 000.  (Fishman 2004)

Wanfeng-ის ქარხანაში აწყობილი ჯიპი

გარდა ამისა, ჩინურ კომპანიებში იაფი კვალიფიციური მუშახელი ანაცვლებს არა მხოლოდ ძვირადღირებულ მოწყობილებებს, არამედ მაღალანაზღაურებად ხელმძღვანელობასაც. თვითმმართვადი სამუშაო ძალა ამცირებს ხელმძღვანელობაზე გათვლილ ხარჯებს. დასავლური საზომით ჩინეთში ხელმძღვანელობის რიცხვი საკმაოდ მწირია –  ეს მაჩვენელებელი ვარირებს სხვადასხვა სფეროს მიხედვით, მაგრამ საშუალო სტატისტკურად 5000 მუშაზე საშუალოდ 15 ხელმძღვანელს დავითვლით. ეს არის თვითმმართველობის უნარის ქონის მაღალი მაჩვენებელი. რთულია ითქვას თუ რამდენად გავრცელებულია “მოწყობილებების და ხელმძღვანელობის დამზოგავი” ტექნოლოგიების გამოყენება  მაგრამ, თუ ეს მეთოდი არის გავრცელებული, როგორც ამას აღნიშნავს ტედ ფიშმანი, მაშინ იგი წარმოადგენს ანტიდოტს უკვე აღნიშნული ინოვაციური ტენდენციის წინნაღმდეგ, რომელიც საწყისს მდიდარ ქვეყნებში იღებს და ღარიბ ქვეყნებში შთანთქავს კაპიტალს.

ყოველ შემთხვევაში,  ძვირადღირებული მოწყობილობების და ხელმძღვანელობის ჩანაცვლება შედარებით იაფი კვალიფიცირებული მუშახელით არ არის ანტაგონისტური, ჩვეულებრივი და სამრეწველო პრაქტიკულ განვითარებასთან და ინოვაციებთან მიმართებაში. პირიქით, 2005 წელს ჩინეთმა $ 60 მლრდ.  გაიღო სამეცნიერო კვლევებისათვის, რაც ნათლად მეტყველებს იმ ფაქტზე თუ რამხელა მნიშვნელობა ენიჭება ჩინეთში მეცნიერებას.

დასკვნის სახით შეიძლება ითქვას რომ იაფი და კვალიფიციური მუშახელის შეთავაზება  არის უმთავრესი პირობა სამხრეთული სახელმწიფოს მონაწილეობისათვის სტრუქტურული გლობალიზაციის პროცესში საკუთარ პირობებზე და არა პირობებზე , რომლებსაც უყენებენ დასავლური ქვეყნების ინტერესები.

ამ ორგანიზაციის გარშემო მრავალი ლეგენდა და კონსპირაციული თეორია არსებობს. მას ეძახიან „მსოფლიო მთავრობას“, „გლობალიზაციის შემქმნელს“  და “ამერიკული ჰეგემონიის მამოძრავებელს”. ჩვენ მიუკერძოებლად მოგიყვებით მის შესახებ მხოლოდ ფაქტებს.

ორგანიზების ფორმა

ბილდერბერგის კლუბი, რომელსაც ასევე ეძახიან „ჯგუფს“ და „კონფერენციას“, არის პოლიტიკური, ფინანსურ-ეკონომიკური და ჟურნალისტური მსოფლიო ელიტის არაფორმალური შეხვედრა. სახელწოდება მომდინარეობს სასტუმროს სახელწოდებიდან – „ბილდერბერგი“, რომელიც ნიდერლანდების ქალაქ ოსტერბეკშია განთავსებული და ზუსტად იქ შედგა კლუბის პირველი ყრილობა  1954 წლის მაისში. კლუბის წევრებს ასევე ბილდერბერებს ეძახიან. ამ კლუბის შეხვედრები სხვადასხვა ქვეყნებში იმართება, უმნიშვნელოვანესი პირობა არის ის, რომ მიმღები ქვეყანა აუცილებლად იღებს პასუხისმგებლობას კლუბის წევრების უსაფრთხოებაზე. ამ კლუბის წევრების რაოდენობა, რომელიც რასაკვირველია იცვლება, ამჟამად არის 383 წევრი, საიდანაც მესამედს ამერიკელები შეადგენენ. შესარჩევი კომიტეტი, ცდილობს ყოველწლიურად მოიზიდოს ახალი წევრები, რომლებსაც ექნებათ გავლენა ეროვნულ და საერთაშორისო დონეზე, როგორც იუწყება ბრიტანული ენციკლოპედია: „იმისთვის, რომ პასუხისმგებლობის აღების გარეშე, გაეცნონ საერთო პრობლემებს.“  სამდივნო – კლუბის შტაბ-ბინა მდებარეობს ნიუ-იორკში.

დამაარსებლები

კლუბი დაარსებულია სამი წამყვანი მსოფლიო ფონდის მეირ, რომლებიც დააარსეს ამერიკელმა მილიარდერებმა: როკფელერმა, კარნეგიმ და ფორდმა. ამ ფონდის ყველა წესდებაში ასე თუ ისე ფიგურირებს „ქვეყნებს შორის ურთიერთობების დამყარების ხელშეწყობა“. რობერტ ერნოუვი, რომელიც არის „ქველმოქმედება და კულტურული იმპერიალიზმი“ [Philanthropy and Cultural Imperialism] წიგნის ავტორი აცხადებს, რომ ფონდები წარმოადგენენ ელიტების რბილ ძალას. „მათი ძალა მდგომარეობს ინტელექტუალური და პროფესიული პარამეტრების დადგენაში, იმის დადგენაში ვინ მიიღებს მხარდაჭერას სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი საკითხების შესწავლაში. ამიტომაც ფონდების ძალა მდგომარეობს იმაში, რომ ისინი აფინანსებენ საქმიანობის გარკვეულ სფეროს, რომელშიც თვითონ არიან დაინტერესებულები და მზად არიან მხარი დაუჭირონ”.

უხუცესი

ერთ-ერთი დამაარსებელი, უხუცესი და კლუბის ყველაზე გავლენიანი პიროვნება იყო 101 წლის დევიდ როკფელერი, რომელიც სულ ცოტა ხნის წინ გარდაიცვალა. „სტანდარტ ოილის“ კომპანიის დამაარსებლის და მსოფლოში პირველი მილიარდერის, ჯონ როკფელერის შვილიშვილი. ის მონაწილეობდა ყველა კრებაში და კლუბის ხელმძღვანელობაში მთავარი როლი ეკავა, რომელიც დაპატიჟებულთა სიას ადგენს.

მსოფლიო ბანკის პრეზიდენტი 1995-2005 წლებში ჯეიმს ვუფენსონი არის ამ კლუბის კიდევ ერთი აქტივისტი და როკფელერის როლზე ლაპარაკობს: „როკფელერთა ოჯახი, ბოლო 100 წლის განმავლობაში დიდი წვლილი შეიტანა გლობალიზაციის განვითარებაში. შეიძლება ითქვას, რომ გლობალიაციის საკითხში არ არსებობდა არც ერთი ოჯახი ისეთივე გავლენიანი, როგორიც როკფელერთა ოჯახია. და ჩვენ ისევ „ვუფორვარდებთ“ მათ იმ საკითხებს, რომლებიც ჩვენ წინაშე დგას და ამისთვის, დევიდ, ჩვენ უზომოდ მადლობელნი ვართ და იმისთვის, რომ თქვენ ამხელა წვლილი შეგაქვთ საერთო საქმეში“

უპირველესი ამოცანები

თავისი დაარსების პირველივე დღიდან კლუბი ითვალისწინებდა საბჭოთა კავშირს, როგორც საწინააღმდეგო პოლიტიკის პოლუსის მეორე მხარეს და ევროკავშირის ინტეგრაციას და ერთიანი ევროპული თავდაცვითი სისტემის ჩამოყალიბებას. აშკარაა, რომ ფონდის მუშაობის დამსახურებით თუ სხვა გზებით ეს საკითხები გადაიჭრა. ყოველ შემთხვევაში კლუბის მონაწილეობას ევროკავშირის საერთო თავდაცვითი სისტემის ჩამოყალიბებაში არავინ გამორიცხავს, მითუმეტეს 2001 წლის ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს მიერ გამოქვეყნებულ დოკუმენტებში ეს ყველაფერი ნათლად არის ასახული.

ერთი დამაარსებელი, ევროპული ინტეგრაციის არქიტექტორი და ერთიანი ბაზრის შემქმნელი იყო ჯოზეფ რეტინგერი.

საერთო ევროპის მთავარ იდეად მას მიაჩნდა ევროპის ქვეყნების მიერ გარკვეული სუვერენიტეტის დათმობა. სულ რაღაც 40 წლის შემდეგ ეს გეგმა მთლიანად განხორციელდა.

უახლოესი ამოცანები

ჟან-კლოდ ტრიშე, რომელიც არის ევროპული ცენტრალური ბანკის ყოფილი თავჯდომარე, სართაშორისო ურთიერთობების საბჭოში მკაფიოდ ჩამოაყალიბა ეს ამოცანები. 2008 წლის კრიზის შემდეგ მან არა ერთ გამოსვლაში აღნიშნა, რომ მიმდინარეობს საერთაშორისო ფინანსური მმართველობის ჩამოყალიბება.

ჟან-კლოდ ტრიშე: „ცენტრალური ბანკების კოოპერაცია არის იმ ტენდენციის ნაწილი, რომელიც გარდაქმნის გლობალურ მმართველობას. საბოლოოდ ყველაფერი გადაიზრდება დიდ მსოფლიო ფინანსურ მთავრობაში. ამ სისტემას მცირედი საფრთხე მსოფლიო ფინანსურმა კრიზისმა შეუქმნა, რომლის შემდეგ ნათელდა გახდა, რომ ეს სისტემა არ იყო სრულყოფილი და ის საჭიროებს სრულ ინტეგრაციას მსოფლიო ფინანსურ პროცესებში.“

შეთქმულების თეორია

კლუბის შეხვედრები გასაგები მიზეზების გამო სრულიად კონფედენციალურ და საიდუმლო ვითარებაში მიმდინარეობს. ჟურნალისტებს იქ არ ეპატიჟებიან, მხოლოდ წამყვანი მედიების მთავარ რედაქტორებს, არა ინფორმაციის გაშუქებისთვის, არამედ კონფერენციაში მონაწილეობის მისაღებად. იქ აკრძალულია ჩანაწერების გაკეთება, თუმცა გარკვეული ინფორმაცია დროდადრო მაინც გამოჟონავს ხოლმე, რაც შეთქმულების თეორიის გამყარებას დიდად უწყობს ხელს. არც ისე დიდი ხნის წინ ამ საკითხს დიდ სტატია დაუთმო გამომცემლობამ The Guardian. ის ცდილობდა დაკავშირებოდა დევიდ როკფელერს, მაგრამ პრეს-მდივანმა განუცხადა, რომ დევიდს ყველა ეს შეთქმულების თეორია მობეზრდა.

http://bit.ly/1XeEMxA

„მისტერ როკფელერის მოსაზრებები ამ თემასთან დაკავშირებით იმაში მდგომარეობს, რომ მთელი ამ დროის განმავლობაში რაციონალური აზრი ირაციონალურს ებრძოდა. რაციონალურ ადამიანებმა უპირატესობა გლობალიზაციას მიანიჭეს. ირაციონალურებმა კი ნაციონალიზმს.“

დასკვნების გაკეთებას თქვენ მოგანდობთ…