გლობალიზაციის მომხრეები პირველ რიგში ამერიკელ ეკონომისტებსა და პოლიტოლოგებში ჰყავს, რომლებიც მის პროპაგანდას პიდაპირ რელიგიური მოწადინებით ეწევიან, როგორც ამის შესახებ სახელოვანმა თეოლოგმა ჰარვი კოქსმა აღნიშნა თავის სტატიაში “ბაზარი- როგორც ღმერთი.” შეერთებულ შტატებში თვით ბევრი, სხვა მხრივ საღად მოაზროვნე პოლიტიკური თუ ეკონომიკური ლიდერი გლობალიზაციის ამ მესიანისტური დაპირებების ხიბლის ქვეშ მოექცა. 

გლობალიზაციის დოქტრინა არის ლამაზად შეღებილი ფასადი, რომლის საშუალებითაც იგი თავის ამა თუ იმ მსხვერპლს მესამე მსოფლიოს ქვეყნებში ამშვიდებს და მისი ყურადღება გადააქვს სხვა თემებზე, სანამ მდიდარი ქვეყნები ღარიბ ქვეყნებს რესურსებისგან ფიტავენ და ისეთ მდგომარეობაში აყენებენ, რომ ვერასოდეს შეძლონ იმპერიული ძალებისადმი წინააღმდეგობის გაწევა.

ამავდროულად მან ახალი იმპერიალისტები უნდა დაარწმუნოს იმაში, რომ “განუვითარებელი” ქვეყნები თვითონვე არიან თავიანთ სიღარიბეში დამნაშავე კორუფციის, კლანურობის და საკუთარი შანსების გამოყენების უუნარობის გამო. მოსაზრება, რომ თითქოს ღია ბაზრები ყველას კეთილდღეობას ნიშნავს, აბსოლუტური სისულელეა – ბუნებრივია, არა ტრანსნაციონალური კორპორაციებისთვის, რომლებმაც იზრუნეს საამისოდ და ფლობენ ამ ბაზრებით მანიპულირების ძალასა და რესურსებს.

თვით ჯოზეფ სტიგლიცი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ეკონომიკის დარგში და თანამედროვეობის ერთ-ერთი ყველაზე ავტორიტეტული ეკონომისტი შემდეგ დასკვნამდე მივიდა:

ჯოზეფ სტიგლიცი

“დღესდღეობით ცნობილია, რომ საერთაშორისო სავაჭრო ხელშეკრულებები, რომელთა შესახებაც შეერთებული შტატები რამდენიმე წლის წინ ასე ამაყად საუბრობდნენ, მესამე მსოფლიოს ქვეყნების მიმართ მეტად არაკეთილსინდისიერი ნაბიჯი გამოდგა. გლობალისტების პრობლემა მათი ფუნდამენტალისტური საბაზრო იდეოლოგიაა, მათი რწმენა თავისუფალი, არარეგულირებადი ბაზრებისა, რწმენა, რომელიც არც თანამედროვე თეორიას და არც ისტორიულ გამოცდილებას არ ემყარება”

გლობალიზაციამ არცერთ შემთხვევაში, მესამე მსოფლიოს არცერთ ცალკე აღებულ ქვეყანაში არ გამოიწვია კეთილდღეობის ზრდა, ასევე არცერთ, დღეს არსებულ 24 მაღალგანვითარებულ კაპიტალისტურ ქვეყანათაგანს არ მიუღწევია იმ სიმაღლეებისთვის, რომელნიც დღეს უპყრიათ გლობალიზაციის დოქტრინის მიერ ნაქადაგები რეცეპტებით. გლობალიზაიას, ოსვალდო დე რივეროს ტერმინოლოგიით თუ ვიტყვით, არ აღმოუცენებია “NIC” – newly industrialized countries – ახლად ინდუსტრიული ქვეყნები, როგორებიცაა “აზიური ვეფხვები” და ა.შ. გლობალიზაციის პროდუქცია 130 “NVE” – non-viable economies – [სიცოცხლის უუნარო ეკონომიკები] ან, უფრო უარესი “UCE” – ungovernable chaotic entities – [უმართავი ქაოტური ერთეულები].

ჯერ კიდევ 1841 წელს აშშ-ში გერმანიიდან ემიგრირებული ეკონომიკის თეორიტიკოსი ფრიდრიხ ლისტი თავის ძირითად ნაშრომში “პოლიტიკური ეკონომიის ნაციონალური სისტემა” წერდა:

“ვინც მაღალ სიმაღლეებზე მწვერვალს მიაღწია, 1მათი საყვარელი და თან მოხერხებული ტრიუკია იმ კიბის გადაგდება, რომლის საშუალებითაც ისინი ამ სიმაღლეზე ავიდნენ, რათა სხვამ ვერავინ ვერ შეძლოს მათსავით ამოსვლა”.

ეკონომიკის შესახებ ანგლო-ამერიკული სწავლების დიდი ნაწილი და მთელი გლობალიზაციის თეორია მეტი არაფერია, თუ არა “კიბეების გადაგდების” შელამაზების მცდელობა.

თუკი ყოფილ საბჭოთა კავშირს არ გავითვალისწინებთ, უმნიშვნელოვანესი ინდუსტრიული ქვეყნები – დიდი ბრიტანეთი, აშშ, გერმანია, საფრანგეთი, შვედეთი, ბელგია, ნიდერლანდები, შვეიცარია, “აზიური ვეფხვები” (სამხრეთ კორეა, სინგაპური, ჰონ-კონგი, ტაივანი) – ყველა მათგანმა მეტნაკლებად ერთნაირი გზით და საშუალებით მიაღწია წარმატებას: ეკონომიკური პროტექციონიზმით. მათ საკუთარი ბაზრები მაღალი საბაჟო ტარიფებისა და კიდევ ბევრი “არასატარიფო” სავაჭრო დაბრკოლების შექმნის გზით გააძლიერეს. დიდმა ბრიტანეთმა თავისუფალი ვაჭრობა, მაგალითად, მხოლოდ 1840-იან წლებში დაუშვა, როდესაც თვითონ დიდი ხანი იყო მსოფლიოს წამყვანი ინდუსტრიული ქვეყანა. 1790-იდან 1940 წლამდე შეერთებული შტატები მსოფლიოში ბაჟებითა და სავაჭრო ბარიერებით ყველა უფრო კარგად დაცულ მაკროეკონომიკას წარმოადგენდა. ერთადერთი ქვეყანა, სადაც 1970-იან და 1980-იან წლებში არცერთი იაპონური ავტომანქანა არ მოძრაობდა, სამხრეთ კორეა იყო, რომელიც ამ პერიოდში საკუთარი საავტომობილო ინდუსტრიის ოგრანიზებას იწყებდა.

თითოეულმა ამ ოდესღაც “განვითარებადმა” ქვეყანამ სხვადასხვა მეთოდით მოიპოვა პროგრესული ტექნოლოგიები იმ ქვეყნებისგან, რომლებიც მათ განვითარებას უწყობდნენ ხელს, იკვლევდა და აანალიზებდა ამ ტექნოლოგიებს და შემდეგ მიზნობრივად დებდა ინვესტიციებს მათ გაუმჯობესებასა და განვითარებაში. სახელმწიფო იცავდა და მხარს უჭერდა წარნატებულ კომპანიებს, რომლებშიც ექსპორტიორობის პოტენციალს ხედავდა. იმისთვის რომ საკუთარი პროდუქციით ჩაენაცვლებინათ იმპორტული საქონელი ეს ქვეყნები მასობრივი სუბვენციებით, ხშირად ხარჯიანობის გათვალისწინების გარეშე, ეხმარებოდნენ არაკონკურენტულ ადგილობრივ საწარმოებს. 

მოკლედ რომ ითქვას, მსოფლიოში არსებული მცირერიცხოხვანი წარმატებული ეკონომიკები ზუსტად იმის საწინააღმდეგოს აკეთებდნენ, რაც მათ გლობალიზაციის გურუთა მიხედვით უნდა გაეკეთებინათ. ყველა იმ შემთხვევაში, როდესაც ამა თუ იმ სახელმწიფოს სხვა არჩევანი არ გაუკეთებია, გარდა გლობალიზაციის პრინციპების ცხოვრებაში გატარებისა – “თავისუფალი ვაჭრობის” შემოღება, კომუნალური საწარმოების გაყიდვა, კაპიტალის გადაადგილებაზე კონტროლის მოხსნა, საკუთარი მეწარმეებისთვის პრივილეგიების გაუქმება და ა.შ. კატასტროფული შედეგები იქნა მიღებული.

1981 წლიდან აშშ ცდილობდა მესამე მსოფლიოს ქვეყნების სუვერენიტეტის შესუსტებას, რათა მათი დამოკიდებულება მაღალგანვითარებულ კაპიტალისტურ ქვეყნებზე უფრო გაძლიერებულიყო და მათი ერთ ძალად ორგანიზება და მდიდარი ქვეყნებისაგან სამართლიანი სავაჭრო პირობების შექმნის მოთხოვნა არ წამოყენებულიყო. ამ სტრატეგიის განხორციელების ბერკეტებად გამოყენებულ იქნენ მსოფლიო ბანკი და საერთაშორისო სავალურო ფონდი.

გასათვალისწინებელია, რომ სსფ და მსოფლიო ბანკი პრინციპში აშშ-ის ფინანსთა სამინისტროს მოადგილე ორგანიზაციებს წარმოადგენენ. ორივეს რეზიდენცია მდებაროებს ქალაქ ვაშინგტონის ჩრდილო-დასავლეთში მე-19 და “ეიჩ” ქუჩებზე და ორივე მათგანი ისეთ სისტემაზეა დაფუძნებული, რომ გადაწყვეტილებები აშშ ფინანსთა მინისტრის თანხმობის გარეშე ვერ მიიღება. 

ვაშინგტონში გამართული ანტიგლობალისტური აქციის მონაწილე საერთაშორისო სავალუტო ფონდს და მსოფლიო ბანკს ეკონომიკურ ტერორისტებად მოიხსენიებს

ადრეულ 1980-იან წლებში აშშ-მ სსფ-ს და მსოფლიო ბანკს მიანიჭეს “მესამე მსოფლიოს”ვალების პრობლემების გადაწყვეტის პრეროგატივა და, უბრალო სიტყვებით რომ ვთქვათ, თან ორი მითითება მისცეს მათ ამ გზაზე: პირველ რიგში იზრუნეთ იმისთვის, რომ მოვალე ქვეყნები თავიანთი ვალების გასტურმებას ნაწილობრივ მაინც მოემსახურებიან და ოფიციალურად გადახისუუნაროდ არ გამოაცხადებენ თავს, ამასთან, ამ ქვეყნებს იმდენი ფული გამოსძალეთ, რამდენიც შესაძლებელია. 

გაგრძელება იქნება…

დღეს გვინდა ვისაუბროთ უდიდესი ქართველი მოაზროვნის და სახელმწიფო მოღვაწის, ნიკო ნიკოლაძის სოციალურ-პოლიტიკურ და ეკონომიკური ხედვებზე. ძნელია მოვნახოთ ისეთი პროგრესული სახელმწიფო მოღვაწე, როგორც თავის დროზე ნიკო ნიკოლაძე იყო. იგი არ იშურებდა ენერგიას ჩვენი ქვენის გასათანამედროვებლად, დამოუკიდებლობის მოსაპოვებლად და სამომავლო განვითარების შესამზადებლად. თუმცა მისი მოღვაწეობის და პიროვნების მნიშვნელობის შესახებ, ჩვენი ქვეყნის ბევრ მოქალაქეს სათანადო ინფორმაცია არ გააჩნია.

ნიკოლაძე თვლიდა, რომ სახელმწიფო და ეროვნული ინტერესები ყველაზე და ყველაფერზე მაღლა უნდა იდგეს. ამის მაგალითად იგი ინგლისს ასახელბდა: “ვიგები და ტორები ადვილი შესაძლებელია ასჯერ შეიცვალონ ბრიტანეთის მთავრობის საჭესთან, მაგრამ ინგლისის ინტერესები ამით ოდნავადაც არ შეიცვლება და მისი უდიდებულესობის ქვეყნის დედოფლის მთელი ძალისხმევა მუდამ ერთი მიზნისკენ ინება მიმართული,

ცნობილი საზოგადო მოღვაწე აღნიშნავდა, რომ დიდი ქვეყნები მცირერიცხოვან ქვეყნებს იგნორირებას უკეთებენ, ძარცვავენ მათ და ართმევენ ტერიტორიებსა და სიმდიდრეს, საარსებო რესურსებს. ის აფრთხილებდა საქართველოს მოქალაქეებს: “იმავე მიზეზის ძალით, რომლითაც მე და შენ, ჩემო კარგო მკითხველო, ვერ ვგრძნობთ საკუთარ უსამართლობას, დანაშაულობას და სისაძაგლეს,  როცა უმანკო კრავს ან ხბოს ვკლავთ ან ვაკვლევინებთ, ჩვენის კუჭის გასაძღომად, ევროპელი ხალხი – ჩვენთვის ერთობ საჭიროა გავიგოთ, გონებაში ჩავიბეჭდოთ და ნიადაგ გვახსოვდეს ეს გარემოება – ევროპელი ხალხი-მეთქი, სწორედ იმ თვალით უყურებს ყოველს სხვა უკანჩამორჩენილს, უძლურს და უმეცარ ხალხს, როგორითაც ჩვენ თვითონ ცხვრის ფარას დავცქერით”.

მოერეგან კიდევ უფრო მოურიდებლად აღნიშნავდა, რომ

“თუ სხვის იმედსა და დახმერბაზე დავამყარებთ ქვეყნის მომავალს და ხელს და ჭკუას არ გავანძრევთ ევროპის სახელმწიფოები საქართველოს ან ალჟირივით დაიმონებენ  ანდა ინდოჩინეთვით ძარცვას დაიწყებენ.”

(ამ ბმულზე შეგიძლიათ იხილოთ ჩვენი ბლოგი ალჟირელების გენოციდზე) – https://goo.gl/55CFpd

(ამ ამ ბმულზე შეგიძლიათ იხილოთ ჩვენი ბლოგი ევროპელების მიერ მოწყობილ გენოციდზე ინდოეთში) – http://bit.ly/2lTgnkH

იმისთვის რომ აიცილო მესამეხარისხოვანი ქვეყნის ბედი, ყოველმხრივ გაძლიერებაა საჭირო – ეკონომიკურად, სოციალურად, კულტურულად, სამხედრო თვალსაზრისითაც კი. გვერდში რომ ამოუდგე ევროპულ ქვეყნებს, იგივე გზა უნდა გაიარო, რაც გაიარეს სხვებმა.

ნიკო ნოკოლაძეს სახელმწიფო მოწყობის მნიშვნელოვან საფუძვლად მიაჩნდა სახელმწიფოს ზომიერი, კონკრეტული ჩარევა ქვეყნის ეკონომიკურ ცხოვრებაში (ანუ თანამედროვე ნეოლიბერალურ დღის წესრიგს უპირისპირდებოდა. უფრო მეტიც, ილია ჭავჭავაძესთან მისი დაპირისპირების მთავარი საგანი სწორედ ეკონომიკური პოლიტიკა იყო – ილია თავისუფალი ვაჭრობის მომხრე იყო [ანუ ფრიტრეიდერობას ემხრობოდა], ხოლო ნიკო ნიკოლაძე პროტექციონიზმს და სახელმწიფოს აქტიური ჩარევას უჭერდა მხარს ეკონომიკაში.)

“სახელმწიფო გეზს უნდა აძლევდეს ქვეყნის მრეწველობის განვითარებას, გარკვეულად არეგულირებდეს ფასებს, არ უშვებდეს მონოპოლიწების წარმოქმნას და კვეცავდეს ვაჭრობის მიერ კლიენტების შეუზღუდავ ძარცვას.”

ნიკოლაძის აზრით, ამ ყველაფრით მხოლოდ საზოგადოება მოიგებს, საჭიროა, რომ სახელმწიფომ თანაბარი სასტარტო პირობები შეუქმნას ყველას: “საზოგადოება შედგება ცალ-ცალკე პირებისგან და თავის საკუთარი სარგებლიანობისთვის  მთელი საზოგადეობა უნდა ცდილობდეს, რომ არცერთი მისი წევრი არ დაიჩაგროს, არ წახდეს, სწორედ ისე, როგორც კაცი თითოეულ თავის თითს ან სხეულის ნაწილს უფრთხილდებოდა. საზოგადოება უნდა ცდილობდეს, რომ თუ ამ ბრძოლის მოშლა და ჰარმონიის გამართვა ჯერჯერობით არ შეიძლება, ბრძოლა ისე მაინც მოდიოდეს, რომ ყოველი მებრძოლი ერთნაირად იყოს დაიარაღებული.”

ნიკო ნიკოლაძეს მოჰყავდა იტალიის მაგალითი, რომ მან მანამ ვერ მოიპოვა დამუკიდებლობა, სანამ ეკონომიკურად არ აღორძინდა – საქართველოს ამ გზას უნდა დადგომოდა. “ყოველი ერის საფუძველი, ძალა, მომავალი უფრო მის მეურნეობაზე დამყარებული, მის მწარმოებლურობაზე. სხვა ყველაფერი თითქმის უმნიშვნელოა ამასთან შედარებით, ერი, რომლის წარმოებაც შეფერხდა და სხვა ქვეყნების წარმოებასთან შედარებით ხეირიანად ვეღარ აჯილდოვებენ მწარმოებელს, სხვის მსხვერპლადაა გამზადებული. თუ იმან ვერ მოახერხე თავისი წარმოების გაუმჯობესება, გაიაფება, გაადვილება და გახვიანება, მისი საქმე წასული და დაღუპულია.”

მსგავს აზრზს იზიარებდა ასევე XIX საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ეკონომისტი ფრიდრიხ ლისტი, რომელიც სამწუხაროდ დღეს უნივერსიტეტებში არ ისწავლება. და არა მხოლოდ ლისტი, XX საუკუნი უამრავი ეკონიმისტი და ჩვენი თანამედროვე ეკონომისტები  (ჯონ კენეტ გელბრეიტი, ხა ჯუნ ჩანგი, ერიკ რეინერტი, დარონ აჯემოღლუ) მიიჩნევენ რომ კოლონიის ტიპიური ნიშანი მასში მრეწველობის არრსებობაა.

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ მოვლენები ისე განვითარდა, რომ ჩვენ ფორმალური დამოუკიდებლობა მოვიპოვეთ, მაგრამ რეალურ დამოუკიდებლობაზე თვითნებურად ვთქვით უარი და თითქმის სრულად გავანადგურეთ საწარმოო სექტორი, მსოფლიო ბანკის და საერთაშორისო სავალუტო ფონდის რჩევა-დარიგებით ქვეყნის ეკონომიკის უსწრაფესი დეინდუსტრიალაზაცია მოვახდინეთ, რის სავალალო  შედეგებსაც დღესდღეობით ვიმკით.